در صورت عدم پذیرش باورها و ارزش های تمامی فرهنگ ها، با جامعه ای براساس ارزش های تک فرهنگی مواجه خواهیم شد که سعی می شود با آسیمیلاسیون (یکسان سازی) همه شبیه هم شده و طرز فکر مشابهی داشته باشند. فرآیند شبیه سازی همیشه با اجبار و از بالا به پایین نیست، بلکه می تواند به صورت داوطلبانه و همچنین بدون بهرەگیری از قوە قهریە و توسط افراد عادی نیز صورت پذیرد. در فرآیند جامعەپذیری، فرد بایستی هنجارها، عرف و ارزش های جامعه خویش را یاد بگیرد.

دعا و  آرزو کردن مردم برای یکدیگر، یک عمل مثبت و متعهدانه است که هدف‌های مختلفی را دنبال می‌کند و موجب تقویت ارتباطات اجتماعی و ایجاد حس پیوند و همبستگی میان افراد می‌شود، که نشان‌دهنده همدلی و محبت نسبت به دیگران است. محتوای دعاها برای دیگران  معمولا برگرفته از فرهنگ غالب و عرف و هنجارهای مورد پذیرش جمعیت بزرگسال است، تلاشی زیرپوستی برای یکسان سازی پنداشت­ها بدون توجه به آرزوها و علایق دیگری است، که با تکرار آن به صورت متناوب از سوی افراد مختلف و با توجه به ویژگی زبان به کار گرفته شده در دعا، معمولا در ذهن ماندگار شده و تبدیل به باور و عمل خواهد شد.

دعا کردن برای خود در واقع امری شخصی بوده و با هر محتوایی جای اشکال نخواهد بود، اما این تصور در جامعه که همگی دوست دارند دانشگاه بروند، متاهل، پسردار، ثروتمند و یا بهشتی شوند همان فرآیند یکسان سازی است، که ارزش و اعتقاد متفاوت در گروه های فرهنگی را انکار کرده و به عبارتی دارای سوگیری اجماع کاذب است. اثر اجماع کاذب یک نوع سوگیری شناختی در روان‌شناسی است، که اشاره به این ایده ی رایج ولی نادرست است که افراد فکر می‌کنند دیگران هم عقاید، نظرات و جهان‌بینی‌ای مشابه با آن‌ها دارند. این پدیده می‌تواند به آشفتگی، سوء برداشت، تصمیم‌گیری‌های ضعیف و ناکارآمد منجر شود. البته اثر «فکر مقابل رو به بالا» و همچنین هدف گرفتن ضعف افراد و انعکاس آن در تعاملات روزانە به صورت هدفمند و ناآگاهانه نیز در محتوای آرزوها برای دیگری تاثیرگذار است.

محتوای دعاها را براساس تفاوت های فرهنگی و نوع سوگیری، می توان در پنج دسته طبقه بندی کرد:

سوگیری جنسیتی: در این دسته دعاهایی قرار می گیرند که برگرفته از اعتقاد و تعصبات به یک جنس خاص به عنوان جنس برتر است. مثلا «خوا کورتان لێ نەسێنێ»، «باوک و برایی ئێوە خۆش بێت»، «خوا کورتان پێ بات» همگی بازتولید و انعکاسی از جامعه مردسالار است.

سوگیری طبقاتی: در دعاهای با سوگیری طبقاتی، آرزوهای اقتصادی معمولا با طبقه فرودست همخوانی ندارد. «ئینشاڵا ماڵ گەورەتر بسێنیت»، «ئینشاڵا ماشینێکی باشتر»، «خوا زیاتر بات» و … از نمونە هایی هستند کە افراد کم توان مالی را هدف قرار می دهند و می توان آن را از نوع تفکر مقابل رو بە بالا دانست کە وضعیت کنونی افراد را ناکافی می داند و انعکاسی از جامعه طبقاتی است.

سوگیری جسمی: در این دسته از دعاها بدون توجه به وضعیت جسمانی و یا ایده آل های افراد براساس غروری کاذب، دیگران را مورد رحمت قرار می دهند. «خوا شەفات بات» پای ثابت تعامل با افراد مریض و حتی کسانی است که دارای معلولیت جسمی و ذهنی هستند و با آنکه نیت خیر در آن واضح است، اما ناآگاهانه و ناشی از غروری پنهان سعی در طلب رحمت برای طرف مقابل، بدون توجه به احتمال عدم رضایت شخص در آشکار شدن بیماری می شود و یا به گونه ای پنهان ضعف جسمی و یا ذهنی افراد به رخ کشیده می شود. «ئینشاڵا کۆرپەیێکی جوانیش بۆ ئێوە» که احتمال عدم توانایی فرزندآوری درنظرگرفته نمی شود و یا در عیادت سالمندان «خوا رەحمی لێ کات» و یا «خوا ئیمانی پێ بات» با آنکه با نظر به اعتقادات مذهبی متناسب با هر زمان و شرایطی است، اما باتوجه به پیشینه استفاده و همچنین عرف جامعه، دارای بار روانی منفی است که مفهوم قطع امید از بیمار و منتظر مرگ ماندن را می رساند که می تواند هم برای بیمار و هم اطرافیان بسیار آزاردهندە باشد.

سوگیری مذهبی: این نوع دعاها در عرف جامعه، از «همه را به کیش خود پنداشتن» ناشی می شود.

«خوا بیبەخشێت»، «رۆحی بە بەهەشتی بەرین شاد بێ» و… در شرایطی ابراز می شود که ناشی از بی توجهی بە اعتقادات دینی دیگری می باشد.

سوگیری اجتماعی: آرزوهایی همچون متاهل شدن، پیر شدن، عاقبت به خیر شدن و … با آنکه نشانی از نیت خیر دعاگو در آن مشهود است، اما به هر حال تلاشی است در راستای پذیرش همگانی عرف جامعه براساس هنجارهای افراد بزرگسال و بدون توجه به ارزش های متغیر نسل جوان.

بنابراین پیشنهاد می گردد بدون پیش داوری در مورد آرزوهای دیگران و یا براساس ضعف افراد، ضمن پایبند بودن به تفاوت در باور و اعتقادات گروه های فرهنگی و نسل گذشته با نسل جوان تر، ضمن حفظ رعایت حریم شخصی، مراقبت کنیم که در دعاهایمان برای دیگری مبتلا به سوگیری نشویم. همچنین باید تاکید شود گه در این فرآیند، آینده افراد جوان تر براساس باورهای نسل گذشته هدف گرفته نشود.

پیشنهاداتی برای دعای بدون سوگیری و با رعایت حریم شخصی:

در زبان کوردی اصطلاحات با بار معنایی مناسب جهت بیان دعا و آرزو برای دیگری بدون سوگیری خاص به سمت ارزش های فرهنگی گروهی خاص و با رعایت حریم شخصی افراد وجود دارد، که نمونه هایی از آن عبارتند از:

«ئۆخەیی لە زمانت نەکەوێت»: این دعای زیبا با مفهومی گستردە، در کوردی به معنای آسایش داشتن است. زمانی که «ئۆخەیی» بر زبان جاری می شود، حاکی از رسیدن بە خواستە ایی و یا رهایی از تنگنایی و در واقع رسیدن بە عافیت است، کە برای هر کس معنای این عافیت متفاوت است.

«بێوەیی بیت» دعایی بسیار کوتاه اما پرمعنا، کە می توان برای هرکسی فارغ از سن، جنس، مذهب، توانایی و … طلب کرد و آرزو کرد در زندگی «وەیی» نداشته باشد. فرد بدون «وەیی» قطعا در آسایشی است که خود آن را تعریف کرده است.

آرزو و دعاهایی مانند «بەدیهاتنی ئاواتەکان»، «هەرچی هەیە لە دڵتا» و همچنین اصطلاحات مشابه، می توانند آرزو و دعای بدون سوگیری برای دیگری باشد، تا هم عرف جامعه در ارتباط با دیگران مبنی بر آرزوی نیک کردن رعایت شده باشد و هم حریم شخصی افراد حفظ شود.

دعا کردن برای دیگران به معنای تجاوز به آنها نیست. دعا می‌تواند نشان‌دهنده نگرانی، محبت و آرزوی خیر برای دیگران باشد. در واقع، دعا می‌تواند به تقویت ارتباطات انسانی و ایجاد انرژی مثبت کمک کند. اما مهم است که دعاها و آرزوهای ما به رضایت و آزادی فرد دیگر احترام بگذارد و موجب ناراحتی یا فشار بر او نشود. بنابراین، در دعا کردن برای دیگران شایسته است که دیدگاەهای متفاوت را ارج نهیم، حریم شخصی را قابل احترام بدانیم و اجازه دهیم زندگی ایدەآل را هرکسی خود برای خودش ترسیم کند و خودخواهی و خودمحوری را از نوع دوستی دور و دورتر کنیم.

البته سوگیری در دعاها و آرزو برای دیگری در تمامی زبان ها و فرهنگ های مختلف دیده می شود و این امر فقط مختص کوردزبانان نیست، اما با توجه اینکه یاددشت توسط یک کوردزبان نگاشته شده است، مصادیق آن در زبان مادری ذکر شده و می توان در زبان های دیگر نیز سوگیری در دعا و آرزو برای دیگری را یافت.