سقزرووداو: افزایش آمار بیکاری، ازدیاد دستفروشی و شغل های سیار و بدون پشتوانه، از موضوعات و مشکلاتی عمیقی هستند که مردم استان کوردستان با آن دست و پنجه نرم می کند

بیکاری علاوه بر نبود دسترسی به مسکن و زندگی مناسب موجب عدم تمایل به ازدواج، عدم امکان تحرک طبقاتی، از هم گسیختگی زندگی زناشویی، روی آوردن به مشاغل ریسک پذیر، افزایش افسردگی و مهاجرت و… می شود

کوردستان یکی از استان‌های کشور است که بیشتر با مشکل دستفروشی درگیر است، زیرا به دلیل نبود صنایع مادر و صنایع بالا دستی و همچنین تعطیلی بسیاری از صنایع خرد در این استان شاهد افزایش خیل بیکاران در استان هستیم.

آمار بیکاری بیش از آن چیزی است که مسئولان (معمولا ۱۵ تا ۲۰ درصد) ارائه می کنند و متاسفانه آمارها در فصول مختلف از مرز ۴۰ درصد نیز گذشته است.

حکایت دست فروشی در سقز

دستفروشی در فصول سال متفاوت است و در فصل سرما بیشتر به شغل هایی همچون میوه فروشی سیار، عرضه مواد خوراکی گرم همچون باقالی، لبو، شلغم و نخود و از دست مواد خوراکی می پردازند

در شهرستان سقز، وضعیت کمی متفاوت تر و حادتر می باشد، نبود مراکز اشتغال زا و صنعتی، مدرنیزه نبودن دامداری و کشاورزی، نبود معابر موقت و بازارچه مرزی، عدم رونق فضای کسب و کار، رکود بخش مسکن و… در افزایش دست فروشی خصوصاً میوه فروشی در سقز موثر می باشد

به چهره شهر سقز که می‌نگریم اکثر خیابان ها و ورودی های شهر پر از نیسان ها و وانت بارهایی است که میوه و یا اجناس خرد را عرضه می کنند، آنها هم در سطحی گسترده و بازاری کم رونق؛ شاید از روی ناچاری باید سرما و گرما و مشکل کنار خیابان بودن را تحمل کنند تا لقمه نانی بدست آورند.

برای بررسی موضوع، میان میوه فروشان و دست فروشان گشتی زدیم و نظراتشان را جویا شدیم:

افزایش بی سابقه وانت های عرضه میوه/ مسئولان به فکرمان باشند

احمد کریمی یکی از دست فروشان می گوید: ۳ سال است که مشغول فروش میوه با ۳ چرخ و وانت بار هستم، اوایل بازار بهتر بود، اما افزایش بی سابقه وانت های عرضه میوه بصورت ثابت و سیار، باعث رکود بازار ما شده است و از روی ناچاری این شغل را ادامه می دهیم

این دست فروش گفت: از مسئولان انتظار داریم در محلات و کنار خیابان ها، مکان هایی را برای ما درنظر بگیرند که مشتریان به ما مراجعه نمایند.

انگار باید درس بخوانیم تا در آینده بیکار شویم

حسن جوانی ۱۸ ساله با بیان آنکه بیکاری این‌ روزها به موضوع عادی تبدیل شده است، گفت:  در گذشته مدرک دانشگاهی تضمین کننده شغل بود، اما اکنون جوانان با مدرک دانشگاهی جایگاهی در اجتماع و بازار کار ندارند، لذا باید در سیاستگذاری های کلان در حوزه اشتغال و تحصیل تجدیدنظر شود.

وی افزود: بخاطر همین مساله بنده از ادامه تحصیل منصرف و مجبور به دستفروشی و باربری هستم.

کاهش قدرت خرید مردم

عبداله صادقی که به فروش پوشاک مشغول است، می گوید: امسال فروش چندانی نداریم و مردم تمایلی به خرید ندارند

وی در مورد علت این مساله گفت: کاهش قدرت خرید مردم و نداشتن منبع درآمد مناسب و تورم بالا، علت اصلی عدم تمایل مردم به خرید می باشد.

کار در غربت مرا آزرده کرد و به دست فروشی روی آوردم

امید، جوانی ۲۴ ساله که با مدرک فوق دیپلم حسابداری نیز به فروش میوه با وانت بار مشغول است، با بیان اینکه چند سالی در تهران به شغل کارگری مشغول بوده، گفت: از غربت و دوری از خانواده خسته شده ام، لذا با پس اندازی که کردم یک وانت را خریدم و به میوه فروشی مشغول شده ام

درآمد روزانه ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان

وی در مورد درآمد روزانه وی از میوه فروشی گفت: روزانه بین ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان درآمد داریم، ما مجبوریم بسیار کمتر از مغازه ها، اجناس را عرضه کنیم تا مردم از ما خرید کنند

صنعت پتروشیمی می تواند حل کننده مشکلات بیکاری سقز باشد

این جوان سقزی یکی از مهم ترین مشکلات سقز را بیکاری و فقر خواند و گفت: از مسئولان انتظار داریم به داد ما برسند، چند کارخانه و کارگاه در بخش های پتروشیمی و صنعت ایجاد کنند، با توجه به عبور خط لوله پتروشیمی، احداث مجتمع پتروشیمی در سقز دارای توجیه و صرفه می باشد.

لزوم حمایت اجتماعی و بیمه بیکاری

یک زن که با فرغون مشغول میوه فروشی در نزدیک بازار می باشد، گفت: زنان سرپرست خانوار در شهرهایی مثل سقز بعلت نبود مراکز تولیدی، مشغولند به شغل هایی نظیر دست فروشی روی بیاروند که بنده نیز بیش از ۱۰ سال است که به دست فروشی مشغولم

وی حمایت اجتماعی و بیمه بیکاری برای زنان سرپرست خانوار را امری لازم دانست و گفت: توجه به این مسائل می تواند در حل بسیاری از آسیب های جامعه موثر باشد.

بازارچه مرزی می تواند مسکن بیکاری سقز باشد

عباس هم که مردی ۴۵ ساله و صاحب ۲ فرزند است، گفت: برخی وقت ها مخصوصاً تابستان ها برای کولبری به شهرهای بانه و مریوان می روم، آنجا هم به ما چندان میدان نمی دهند، سوال من از مسئولان این است که چرا در مرز سقز یک بازارچه ایجاد نمی کنید که حداقل صدها بیکار سقزی بتوانند در آنجا ارتزاق کنند.

وی گفت: از روی اجبار زمستان ها به شغل دست فروشی مشغولیم، زیرا درآمد چندانی ندارد و بارها نیز بعلت پارک خودرو کنار خیابان، با تذکرات مردم، پلیس و ماموران مواجه می شویم.

راه اندازی غرفه های میوه و تره بار در محلات

وی با بیان اینکه راه اندازی غرفه های تره بار و میوه فروشی در محلات توسط شهرداری و شورای شهر می تواند راهکار مناسبی برای حل مشکل دست فروشی باشد، گفت: راه اندازی بازارچه های کوچک در محلات بسیار ضروریست.

نبود درآمد پایدار و شغل مناسب علت دست فروشی است

اما حسن احمدی یک فعال اقتصادی در سقز با اشاره به اینکه در چند سال گذشته، متاسفانه عده ای میوه فروش سیار با استفاده از وانت و یا دیگر خودروها، میوه خود را به کوچه‌ها و معابر می آورند، افزایش یافته است، گفت: این نشان از نبود شغل های مناسب و درآمد پایدار و حداقل های رفاه در جامعه است که مردم به این شغل ها روی آورده اند

مشکل بیکاری با وام حل نمی شود

وی گفت: حل مشکل بیکاری سقز باید اولویت کاری مسئولان باشد، این مشکل صرفاً با وام و تسهیلات حل نمی شود

وی افزود: بخشی از راه حل مشکل بیکاری سقز باید در رونق کشاورزی و دامپروری باید جستجو شود، اگر کشاورزی رونق یابد، حمایت های جهادی و نهادی بشود، تسهیلات مناسب درنظر گرفته شود، روش های کشت و آبیاری مدرنیزه شود، بستر را برای افزایش درآمد، ایجاد اشتغال مولد و ماندگاری جوانان در روستاها و جلوگیری از مهاجرت آنها به شهرها، فراهم می نماید

وی با بیان اینکه افزایش دست فروشی زیبنده شهرها نمی باشد، گفت: افزایش این معضل با رکود اقتصادی و نامساعد بودن فضای کسب و کار رابطه مستقیمی دارد.

راه اندازی صنایع تبدیلی برای کاهش بیکاری

محسن کریمی یکی دیگر از کارشناسان اجتماعی در سقز، راه اندازی صنایع تبدیلی را میانبر مناسبی برای حل مشکل بیکاری در این شهر می داند و می گوید: سقز در تولید میوه و صنایع لبنی دارای ظرفیت های مناسبی است که راه اندازی صنایع کوچک در این بخش بسیار موثر خواهد بود.

توجه به ظرفیت های معدنی سقز در ایجاد اشتغال ضروریست

وی به ظرفیت های معدنی سقز از جمله: معادن سنگ آهن، گرانیت و طلا اشاره و اظهار کرد: جلوگیری از خام فروشی واهتمام در فرآوری سنگ آهن تا ورق آلومینیوم و حتی تولیدات دیگر، اشتغال و ارزش افزوده فراوانی برای استان ایجاد می کند.

راهکار چیست و چه باید کرد؟

صاحبنظران اقتصادی و کارشناسان معتقدند: حل مشکل بیکاری بطور اعم و دست فروشی بطور اخص، نیازمند عزم جدی و مشارکت بخش های دولتی، خصوصی و تعاونی بوده در این راستا فراهم سازی زمینه های جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی در راستای افزایش تولید و اشتغال ضروریست.

افزایش تولید با ایجاد کارخانجات و صنایع تبدیلی و صنعتی، تاسیس و تقویت تعاونی های تولیدی و کارآفرینی، متوقف نمودن بهره برداری خام معادن و سوق دادن آن بسوی فرآوری همراه با سرمایه گذاری و تاسیس کارخانجات تولیدی در کنار آن، تقویت مبادلات تجاری مرزی با بازگشایی بازارچه مرزی و ایجاد معبر موقت، ارائه تسهیلات اشتغال زایی مناسب، تامین سرمایه در گردش کارگاه های تولیدی و… در این راستا می تواند رهگشا باشد.

تقویت و مدرنیزه کردن کشاورزی و دامپروری همراه با ایجاد صنایع تبدیلی و بازارهای مناسب برای عرصه تولیدات این بخش را برای کمک به افزایش تولید و اشتغال، تقویت فرهنگ کارآفرینی و مدیریت کسب و کار و جلب مشارکت مردم در روند توسعه و سرمایه گذاری امری اساسی است.