دکتر ناصر سرگران، مدرس دانشگاه و فعالس حوزه حقوق افراد دارای معلولیت
سقزرووداو: توسعه همه جانبه هر جامعه ای از رهاورد رشد و شکوفایی کلیه ظرفیت های موجود در آن میسر است. امروزه در پرتو توسعه در سطوح مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می توان به جامعه ای پویا و سرشار از نشاط دست یافت. موضوعی که مورد توجه سازمان ملل متحد به عنوان یک ابزار سازنده، قرار گرفته است.
به منظور رسیدن به توسعه نه می توان موضوع و نه می توان گروه خاصی را از گردونه برنامه ریزیهای مختلف حذف کرد. یکی از موضوعات آموزش است که با قدرت نرم خویش به هدایت مردمان با اندیشه ها و باورهای گوناگون می پردازد.
بی شک یکی از جنبه های مهم آموزش، گسترش کتابخوانی در میان کلیه شهروندان یک جامعه است.
یکی از گروه های مهم در هر جامعه، شهروندان با آسیب بینایی هستند که بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت یک درصد از جامعه را تشکیل می دهند. جمعیتی که می توانند در صورت دسترسی به امکانات مختلف توانبخشی از جمله خدمات کتابخانه ای به عرصه آمده و به ظرفیت پرباری جهت توسعه تبدیل شوند.
اگر داده های سازمان جهانی بهداشت ملاک قرار گیرد؛ شهرستان سقز با جمعیتی حدود ۲۳۰ هزار نفری دارای ۲۳۰۰ شهروند با آسیب بینایی است. این نکته را نباید از یاد برد که مقصود از آسیب بینایی درجات مختلف آسیب است که از فرد با آسیب بینایی مطلق تا کم بینایی را شامل می شود.
صرفنظر از داده های سازمان جهانی بهداشت و بر اساس آمار اداره بهزیستی شهرستان سقز حدود ۳۰۰ فرد با آسیب بینایی شناسایی شده است. البته در اینجا صحبت از شناسایی است و ممکن است افراد بسیاری نیز باشند که بنا به دلایل مختلف شناسایی نشده اند.
شهرستان سقز به عنوان دومین شهرستان استان کردستان فاقد کتابخانه ویژه برای شهروندان با آسیب بینایی است. نظر به اهمیت کتابخوانی و دسترسی شهروندان با آسیب بینایی به خدمات کتابخانه ای موارد ذیل به عنوان بایسته های تاسیس کتابخانه گویا در شهرستان سقز میآید.
اول: آمار مطرح شده، خود بیان گر ضرورت تحقق چنین امری است. وقتی سخن از تاسیس کتابخانه گویا و بریل است مقصود کتابخانه عمومی است. لذا تفاوتی ندارد که در میان جامعه آماری چند نفر دانشجو و دانشآموز هستند. توسعه کتابخانه عمومی برای همگان است. همچنین با نگاه حقوق بشری کمیت نیز مهم نیست و حتی حضور یک نفر نیز توجیه کننده تاسیس کتابخانه گویا و بریل در شهرستان سقز است.
دوم: شهرستان سقز به واسطه داشتن فرمانداری ویژه و دومین شهرستان بودن استان کردستان میبایست با بهره گیری از کتابخانه ویژه برای شهروندان با آسیب بینایی در مسیر توسعه همه جانبه قرار گیرد.
سوم: شهرستان سقز به واسطه موقعیت استراتژیک در صورت تاسیس کتابخانه گویا و بریل می تواند خدمات لازم را به شهروندان با آسیب بینایی بانه ای، بوکانی و دیواندره ای نیز ارائه دهد. با این امر جامعه گسترده تری از خدمات کتابخانه ای بهره مند می گردند.
چهارم: شهرستان سقز به عنوان یکی از شهرهای نزدیک به مرز جنگ هشت ساله را از سر گذرانده است. جنگی که معلولیتهای مختلفی از جمله آسیب بینایی را در پی داشته است. از این رو، می بایست با تاسیس کتابخانه گویا و بریل به مدد شهروندان با آسیب بینایی ناشی از جنگ نیز شتافت. به علاوه تصادفات جاده ای همچنان به شهروندان با آسیب بینایی شهرستان سقز میافزاید.
پنجم: زمانی که صحبت از تاسیس کتابخانه گویا و بریل است، مقصود تشکیل کتابخانه در یک ساختمان مستقل و جدا نیست که هزینه بسیاری را تحمیل کند. بلکه مقصود اختصاص یک اتاق از اتاقهای کتابخانه عمومی شهر به شهروندان با آسیب بینایی است که با گردآوری منابع موجود می توانند مشارکت کامل و موثری در جامعه ایفا کنند. به منظور تحقق این امر اداره بهزیستی، شورای اسلامی شهر و شهرداری، کتابخانه عمومی، بنیاد شهید و ایثارگران و فرمانداری ویژه شهرستان سقز به همراه موسسه رفاه نابینایان سقز می توانند با هماهنگی و فعالیت میان بخشی نقش لازم را ایفا کنند. موسسه رفاه نابینایان به عنوان یک تشکل غیر دولتی از حیث نرمافزاری، گردآوری اطلاعات و منابع و تامین نیروی انسانی میتواند ظرفیت مطلوبی جهت تسریع در این امر باشد.
ششم: در برخی استان های دیگر چون خوزستان و خراسان نیز کتابخانه های گویا و بریل در شهرستان ها توسعه پیدا کرده است. از این رو، زمان آن نیز فرارسیده تا این مهم در استان کردستان نیز توسعه یابد.
هفتم: امروزه در کشورهای توسعه یافته ضرورت توسعه کتابخانه های گویا صرفا به منظور بهره مندی شهروندان با آسیب بینایی نیست. سایر شهروندان بنا به مشغله هایی که دارند، می توانند با شنیدن مطالب کتاب در میان انجام پاره ای از فعالیت های روزمره خویش، یاد بگیرند و بهره مند شوند. این امر در مناطق محروم بیش از پیش حائز اهمیت است که افرادی که سواد خواندن ندارند، می توانند با شنیدن مطالب کتاب امکان دسترسی لازم را داشته باشند.
هشتم: ماده (۲۴) کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت مصوب سال ۲۰۰۶ که در سال ۱۳۸۷ نیز به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و همچنین مصوبه اجرایی دولت مصوب ۱۵ شهریور ماه ۱۳۹۴ و ماده (۵) منشور حقوق شهروندی رئیس جمهور به سال ۱۳۹۵ ظرفیت های حقوقی لازم جهت مطالبه تاسیس کتابخانه گویا و بریل در شهرستان سقز است.