دانشمند بزرگ کُرد معاصر، دکتر سید محمد خالد غفاری (متولد۱۳۲۲، سقز)، دکترای زبان و ادبیات فارسی، استاد و هیئت علمی بازنشستە دانشگاە آزاد سنندج و فارغ‌التحصیل حوزەهای علمیەی کردستان ایران و «حجرەهای مکریان»، کە همەی علوم معقول و منقول و دانش‌های ادبی رایج را نزد پدر دانشمند خود، استاد ملا سید بهاءالدین غفاری(م۱۳۷۲) و تعدادی دیگر از مدرسان دانشمند کردستان تلمذ کردە است، بە مدت بیش از ۱۵سال سرگرم ترجمەی این دانشنامەی عظیم و شاهکار جهانی پزشکی بودە است و در سال ۱۴۰۲ کار ترجمە و چاپ و انتشار تدریجی این مجموعەی ۶ جلدی بە اتمام رسیدە است(چاپِ مجلد اول: در سال ۱۳۸۸).

خوشبختانە، در روز سەشنبە، ۷ اسفندماە امسال، در مراسم باشکوە اعطای جوایز بە برندگان «کتاب ِ سال ایران»، که بزرگ ترین، ارزشمندترین، فاخرترین و وزین‌ترین جایزەی کتاب در ایران محسوب می‌گردد، و دارای ضریب تاثیرپذیری در مقیاس های بین‌المللی می‌باشد، ترجمەی مجموعەی این اثر عظیم در ۶مجلد، توسط این دانشمند کُرد سقزی، «برندەی شایستەی تقدیر جایزەی کتاب سال ایران» معرفی گردید.

ضمن ابراز شعفِ زایدالوصف خویش و شادباش و تبریک بەمناسبت این موفقیت سترگ و رشک‌برانگیز بە محضر استاد والامقام جناب دکتر سید محمد خالد غفاری؛ با ذکر خاطرەای در این زمینە، از زبان استاد علامە دکتر مهدی محقق، کە برای بندە نقل فرمودند، بە تاریخچە و انگیزە و زمینەهای شکل‌گیری و شروع این پروژەی سترگ می‌پردازم. اینجانب در سال ۱۳۹۶بە قصد مشارکت در کنگرەی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی کە در دانشگاە گیلان و در شهر رشت برگزار می‌گردید، بە نگارش مقالەای علمی_پژوهشی و تطبیقی_تحلیلی در خصوص«ریاض‌الخلود»، اثرِ حکمی و ادبی و اندرزنامەی سیاسی_معرفتی، از آثارِ علامه ملا ابوبکر مصنف چوری، پرداختم و در آن کنگرەی بین‌المللی شرکت کردم.

مقالەام در آن کنگره پذیرش شد و آن را در یکی از ۳ روز برگزاری کنگرە قرائت کردم؛ دیدم کە استاد بزرگ و دانشمند و اندیشمند معاصر دکتر مهدی محقق نیز در آنجا تشریف داشتند و در هنگام قرائت مقالەام با دقت و شوق وافر مشغول استماع آن بودند، پس از قرائت مقالەام بە لطف و مکرمت و مرحمت‌ و بندە‌نوازی‌شان، مقالەام را ستودند و جویای نام و نشانم‌ شدند، ضمن معرفی خود و ابراز این که کُرد زبان هستم و از جامعەی اهل سنت ایران و همشهری استاد علامە احمد ترجانی‌زادە، استاد ممتاز دانشگاە تبریزام؛ با شنیدن نام استاد ترجانی‌زادە بە وجد آمدند و فرمودند همیشه در میان کردانِ اهل سنت، دانشمندان بزرگ ِ عربی‌دان وجود داشتەاند کە در عربی‌دانی بی‌بدیل و عدیم‌النظیر بودەاند، یکی از بزرگترین این دانشمندان علامە عبدالحمید بدیع‌الزمان کردستانی بودند کە استاد بی‌بدیل بندە و اکثریت قریب به اتفاق عربی‌دانان معاصر ایران بودند؛ استاد ترجانی‌زاده نیز دانشمندی بس بزرگ و ادیبی سترگ بودند؛ یکی از شخصیت‌های معاصر دیگر که در دورەی دکترای زبان و ادبیات فارسی شاگرد اینجانب بودەاند، جناب دکتر سید محمد خالد غفاری هستند کە بە پیشنهاد و اصرار و ابرام بندە، کە بر اساس توانایی علمی خیلی بالایی کە در وی سراغ داشتم و وی را آزمودە بودم و می‌دیدم کە عربی‌دان بزرگ و بسیار توانایی‌ است، مصرانه از او خواستم کە شروع به ترجمەی شاهکار عظیم پزشکی مسمی بە «کامل الصناعه الطبیه»، از عربی به فارسی کند و الحمدلله ایشان پیشنهاد من را با دل و جان پذیرفتند و خدا را شکر تاکنون ۳ جلد از ۶ جلد آن مجموعەی عظیم، بە همت و توانایی و دانش و کوشش ایشان ترجمە و چاپ و منتشر شدە است.

دکتر نوش‌آفرین انصاری، همسرِ دانشمند و دلسوز و فرهنگ‌دوست و بزرگوار ِ استاد دکتر مهدی محقق نیز کە همیشە در کنار ایشان بودند و تا این لحظه به دقت به سخنان ایشان گوش فرا داده بودند، لب به سخن گشودند و در تکمیل سخنان استاد محقق فرمودند: دکتر محقق، بیش از ۲۰ سال است کە یکی از بزرگ ترین آرزوهایش این بوده که دانشمندی شایسته و دانا و توانا و کوشا و با همت را پیدا کند که بتواند این شاهکار عظیم پزشکی را ترجمه کند؛ او در این چند سال اخیر به آرزوی ۲۰ سالەی خود رسید و جناب استاد دکتر سید محمد خالد غفاری را کە از شاگردانِ دانشمند و عربی‌دان و ریزبین و دقیق خودشان می‌باشد، یافتند کە شایستەترین و داناترین شخصیت ِ علمی معاصر برای انجام این آرزوی دیرینه علمی فرهنگی دکتر محقق بودند.

این اثر ترجمەشدەی سترگ و پربرگ، در بین بیش از ۱۷هزار عنوان کتاب ارسالی بە دبیرخانەی چهل و دومین دورەی جایزەی کتاب سال ایران و در بخش «کلیات و تاریخ علم(ترجمە)» بە عنوان برندە برگزیدە شدە است.
ترجمەی مجموعەی ۶ جلدی شاهکار عظیم پزشکی جهانی « کامِلُ الصِّناعهُ الطَّبیَه»، توسط ۳ ناشر معتبرِ علمی: « موسسە مطالعات اسلامی دانشگاە تهران؛ دانشگاە مک‌گیل، مونترال، کانادا؛ و نگارستان اندیشە» چاپ و منتشر شدە است.
جالب توجه اینکه، دیگر شاهکار عظیم پزشکی جهانی، قانون در طب ابن سینا، نیز توسط یکی دیگر از دانش‌آموختگانِ حوزەهای علمیەی کردستان ایران و «حجرەهای مکریان»، استاد عبدالرحمن شرفکندی«هَژار»، در ۸مجلد بزرگ، ترجمە شدە و تاکنون بە چاپ بیست و سوم رسیدە است.

از نظر جایگاە و پایگاە علمی (چە از لحاظ مرتبت نظری و چه از نقطەنظرِ منزلت عملی)، ۳ دائرهالمعارف پزشکی بی‌بدیلِ جهان اسلام، کە هر سە در دوران اوج نشاط علمی و شکوفایی فرهنگی و تولیدگری دانش در این تمدن عظیم ۱۵۰۰سالە تالیف شدەاند، بعد از گذر از صافی داوری و ارزشیابی فیلسوفان علم و مورخان علم، با اجماع حداکثری، در صدر دیگر آثار تالیفی این حوزەی علمیِ خطیر و پراثر و پرتولید قرار گرفتەاند، کە عبارتند از:
۱٫کاملُ الصِّناعهِ الطّبّیه، اثر عباس مجوسی اهوازی؛ ۲٫ قانون فی الطب، اثر ابوعلی سینا؛ ۳٫ الحاوی، اثر ابوبکر محمد بن زکریای رازی.
لازم بە ذکر است که مترجم دانشمند ِ این دانشنامەی بزرگ پزشکی، دکتر سید محمد خالد غفاری، علاوە بر اثر مورد بحث، دارای تالیفات ارزشمند و پرارج دیگری نیز می‌باشند، که بە عنوان نمونە بە ۲ فقرە از مهم ترین آنها اشاره خواهد شد:
۱٫فرهنگ اصطلاحات آثار شیخ اشراق، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، ۱۳۸۰؛ این اثر تخصصی و عالمانه و وزین و کم‌نظیر، در واقع مستخرج از رسالەی دکتری ایشان می‌باشد.
۲٫دستور تحلیلی زبان فارسی؛ با نگاهی انتقادی بە برخی از مباحث دستورهای سنتی و زبان‌شناسی.

شوربختانه، این خبر خطیر و بسیار مهم و پرافتخار علمی و فرهنگی، بعد از گذشت یک هفتەی تمام، در خبرگزاری‌ها و پایگاە‌ها و کانال‌های خبریِ مناطق کردنشین کوچکترین انعکاس خبری پیدا نکرده و حتی تنها پایگاە و کانال ارزشمند و وزین و تخصصیِ خبری، مختص و مربوط به کتاب کُردی، مُسَّمی بە «خانەی کتاب کردی» نیز تا این لحظه، آن را پوشش نداده است؛ و احتمالا” اگر بندە براساس ِ احساس مسئولیت روشنگری و تکلیف فرهنگی خود مبادرت بە پوشش آن نمی‌کردم، در هیاهو و قیل و قال و هجمەی اخبار سیاسی و معیشتی این ایام، این خبر علمی_فرهنگی ارزشمند و پرافتخار، نیز همانند بسیار از اخبار مهم علمی و فرهنگی دیگر، نادیدە و ناشنیدە گرفتە می‌شد. چنین مباد و چنین مباد.

در پایان ضمن تبریک مجدد به استاد دانشمند ِ والامقام، جناب دکتر سید محمدخالد غفاری به سبب این موفقیت چشمگیر و بزرگ و رشک‌برانگیزِ علمی و فرهنگی‌شان، آرزومندم خداوند ِحَیِّ سبحان، وجود ذی‌قیمت ایشان را برای مدت‌های مدیدی قرین صحت و تندرستی نگە‌داراد و در شادکامی و تنعم و عزت و سربلندی روز‌افزون بیاسایاد.

تنت بە ناز طبیبان نیازمند مباد
وجود نازکت آزردەی گزند مباد