این معادن با ارزش می تواند فرصتی برای اشتغال زایی مولد، پیشران توسعه و رونق اقتصادی سقز باشد ولی کماکان این اهداف تحقق نیافته و از مزایای معادن بی بهره مانده است.

معادن سقز در طول چند سال گذشته با بی مهری، کم توجهی و بی برنامگی مسئولان محلی و استانی همراه بوده و از این ثروت خدادادی در راستای توسعه، آبادانی و اشتغال زایی، هیچ نفعی عاید جوانان این دیار نشده و کماکان شاهد بکارگیری نیروها و شرکت‌های غیربومی (پایتخت نشین) در استخراج و بهره‌برداری از این معدن ها و به تبع آن استخدام نیروی انسانی غیربومی هستیم و علاوه بر آن خام فروشی از دیگر مواد مورد نقد به فعالیت‌های معدنی این شهرستان است.

در چند سال گذشته بعد از انجام عملیات اکتشافی و پرواز ژئوفیزیک هوایی در بخشی از مناطق شهرستان سقز و پیدا شدن محدوده ها و‌نواحی امید بخش معادن گرانبها، هفت محدوده امیدبخش طلا و سنگ آهن در پهنه سقز شناسایی شد که یکی از آنها معدن طلای قلقله با ده ها تن ذخیره قطعی در اراضی روستایی “قلقله” بود.

وجود معادن بزرگ طلادر روستاهایی نظیر “قلقله”، “میرگه نقشینه” ، “کرویان” و “قبغلوجه”،  همچنین معادن بزرگ آهن از جمله معدن سنگ آهن “حسن سالاران”، سنگ آهن اسکارن “صاحب” و… سبب شد برخی سرمایه گذاران در فکر احداث کارخانه های فولاد و طلا در سقز باشند که البته کارخانه فولاد بدلیل اختلافات، نیمه کاره رها شده است.

با محرز شدن این اکتشافات مشخص شد سقز ظرفیت بسیار خوبی در این عرصه دارد و در صورت تدوین چشم انداز توسعه ای توسط مسئولان و نهادهای مرتبط، می توان امیدوار بود در آینده تبدیل سقز به شهری صنعتی و مولد باشیم چرا که هُدلینگ های بزرگ با سرمایه گذاری و بازکردن حساب بانکی، باعث ارزش افزوده برای شهرستان می شوند و بسیاری از طرح های عمرانی با استفاده از همین ظرفیت به بهره برداری می رسید.
با سرمایه گذاری های کلان در این عرصه، اجرای طرح های مهم سرعت قابل توجه ای را به خود می گرفت و در نهایت شاهد افزایش اشتغال، جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی و ایجاد تحول عظیم صنعتی می شدیم. همچنین با استفاده از ظرفیت مرزی بودن شهرستان، فعالیت های اقتصادی و صادرات مواد معدنی را با اقلیم کوردستان افزایش و باعث رونق اقتصادی بیشتری در آینده متصور می شدیم.

اما باید گفت مدتی است عملیات ساخت کارخانه استیصال طلای شهرستان سقز در روستای “مازوجداره” آغاز به شده است که عمیلات ساخت آن را دو شرکت پایتخت نشین برعهده گرفته اند. این دو شرکت غیربومی با آغاز به کار عملیات ساخت کارخانه طلا از نیروهای غیربومی در بدنه اداری، نظارت، پیمانکار، مهندسی و حتی کارگری استفاده می کند، این در حالی است که شهرستان سقز از بیکاری شدید جوانان خود رنج می برد و فرصت شغلی برای آنها تقریبا از بین رفته است.
البته تعدادی از اهالی روستا را برای متقاعد کردن آنها برای مجوز ساخت این کارخانه، بکارگیری و در مشاغل پایین دست مثل کارگری استخدام کرده اند ولی بیشتر نیروهای مشغول در این کارخانه غیربومی هستند. این شرکت ها در سطح شهر یا رسانه های محلی هیچگونه فراخوانی را برای جذب نیرو اعلام نکرده اند تا جوانان سقزب بتوانند از این ظرفیت شغلی استفاده کنند بلکه بیشتر به نیروهای غیربومی و سفارشی اکتفا کرده اند.

این شرکت ها برای فعالیت در معادن سقز باید الزامی بودن استفاده از نیروهای بومی را رعایت می کردند یا بهتر است بگویم مسئولان باید این نکته مهم را در رایزنی ها اجبار می کردند تا از این طریق نیروی بومی بیشتری بکارگیری می کردند.

گویا مسئولان سقزی و استان کوردستان از بیکاری جوانان این شهر مطلع نیستند که به راحتی زمینه را برای اشتغال افراد غیربومی فراهم می کنند. اگر مسئولان از وضعیت بیکاری و نبود شغل در شهرستان سقز خبر ندارند بهتر است بدانند سقز با موجی از بیکاری دست و پنجه نرم می کند که جوانانش در نبود شغل به شهرهای بزرگ سفر می کنند و دور از خانواده و به اجبار مشغول کار می شوند.

بکارگیری و استخدام نیروی غیربومی قبلا در سقز عیان بود نمونه بارز آن هم در بیمارستان شفا بود که این اقدام با موج نارضایتی زیادی در رسانه های محلی مواجه شد لذا باید مسئولان در اینگونه موارد منافع مردم را در اولویت قرار دهند.

مردم از مسئولان انتظار دارند در صورت هرگونه بهره برداری از معادن و دستیابی شرکت ها به سودهای کلان در شهرستان سقز، شرط بومی گزینی را مدنظر قرار دهند تا حداقل بتوان بخشی از معضل بیکاری را کاهش داد.

و اما در پایان هنوز سوالات زیادی در مورد چگونگی نحوه فعالیت در معادن سقز مطرح و بی جواب است که به بخشی از آن اشاره کردیم و امید است مسئولان زیربط به آنها پاسخ دهند؟

ایا محدوده این معادن تعریف شده است؟
ایا مسائل زیست محیطی معادن رعایت شده است؟
معادن سقز چه دستاوردی را برای شهرستان به ارمغان اورده اند؟
آیا در بکارگیری نیروی انسانی شرط بومی بودن را الزامی کرده اند؟
این معادن چه نقشی در توسعه شهرستان دارد؟