دکتر احمد چوپانی دانش آموخته ی تاریخ

از ۲۰۱۱ ببعد و با شروع جنگ سوریه و پدیده ی داعش، کوردهای سوریه وارد جرگه ی تحولات نظامی و سیاسی داخلی، منطقه ای و بین المللی شدند به شکلی که در کنار غربی ها خصوصا آمریکا و بطور جدی داخل در منازعات چند لایه در راس همه مبارزه با داعش گردیدند.

دفاع از کوبانی و شکست دادن داعش در آنجا و بدنبال آن آزادسازی بقیه ی نقاط سوریه و دیگر شهرهای کوردنشین، مظهر توانایی، نظم و مدیریت در بعدهایی همچون سیاسی، اداری و نظامی آنان در مقابل چشم جهانیان قلمداد شد. دولت شهرهای ڕۆژئاوا (کانتون) فورمی از خودمدیریتی را پایه ریزی کرده بود که خیلی زود ترس و حساسیت ترکیه، سوریه و دیگر کشورهای منطقه را برانگیخت که با پایان یافتن تهدید داعش، دسته بندی و یارگیریهای منطقه ای و بین المللی جهت مداخله در سوریه و کسب منافع سر باز کرده و از لاک احتیاط درآمدند.
روسیه، ایران و ترکیه طی جلسات و نشست های متعدد دنبال تشکیل یک بلوک واحد جهت چانه زنی های بعدی، حفظ مواضع مشترک و دستیابی به اهداف خاص خود بودند. اما انشقاق های عیان در ناتو و در اتحادیه ی اروپا و یکه تازی آمریکا در رقابت با اروپای غربی، اوضاع سوریه را پیچیده، لاینحل و زمینه را برای عرض اندام بیشتر روسیه، ترکیه و ایران مهیا کرده بود.

در نظام بین الملل بغرنج، بی ثبات  نامطمئن، نامعلوم و بینابین جهانی بعد از جنگ سرد که ناشی از تلاش تک قطبی گرایانه ی آمریکا و مقاومت قدرت های میانه بویژه اتحادیه ی اروپا بود، آمریکا در پی ایجاد موازنه بین اولویت های سیاست خارجی، استفاده از الگوی گزینشی در برخورد با بحران های منطقه ای، حضور فزاینده – سد نفوذ، عمل یکطرفه برای منافع آمریکا بدون مطابقت با منافع دوستان و متحدانش  و در نهایت توسل به نظریه ی آلبرت ولستتر موسوم به ” ضربه ی دوم ” ( تجهیز آمریکا به سلاح های هوشمند و ابزارهای الکترونیک با کمترین دخالت نیروی انسانی) با هدف بی نیازی از متحدان سابق خود گردید. روی این اصل در کنار نیروهای دمکراتیک سوریه علیه داعش تا شکست نهایی آنان و کشتن ابوبکر بغدادی وارد عمل شد.

روسیه که بعد از فروپاشی شوروی در قالب فدراتیو روسیه از مرتبه ی ابرقدرتی به قدرت منطقه ای تنزل یافت، در قالب های دیگری مثل جامعه ی مشترک المنافع، دولت ملی و با تکیه بر سلاح های اتمی و تکنولوژی آن در صدد بازگشت قیمومت روسیه و جمع کردن ایالات سابق خود در آسیای مرکزی و حتی در اروپای شرقی به دور خود و تشکیل یک بلوک قدرت به همراه چین، ایران و سوریه می باشد که در این راستا یکی از اعضای ناتو یعنی ترکیه را نیز بخود نزدیک کرده است. با این پتانسیل روسیه سعی در ماندگاری در سوریه و ایفای نقش در تدوین قانون اساسی جدید این کشور و گنجاندن حقوق کوردها در آن را دارد.

چین و روسیه رقیب نظامی و ژاپن و اروپای غربی هم  رقبای سرسخت اقتصادی آمریکا به شمار می روند. اتحادیه ی اروپا از سال ۱۹۶۱م تاکنون در رقابت اقتصادی با آمریکاست هر چند پاشنه آشیل آن بعد نظامی و بحران هویت است و به همین دلیل هم تاکنون نتوانسته خود را از ناتو بی نیاز سازد. در میان این کشورها فرانسه از سایکس- پیکو ببعد دارای حق قیمومت و منافعی درازمدت در سوریه و در میان کوردهای آنجا بوده است.

اروپای ناتو خواهان جداسری از بدنه ی مادر خود است و چون محور اصلی کشمکش پس از فروپاشی شوروی تعارض اروپا – آمریکاست لذا کارشکنی این دو در حوزه ی منافع یکدیگر یعنی اروپا علیه آمریکا در قضیه ی برجام و آمریکا علیه طرح اروپا ( آلمان و فرانسه) در مساله ی ڕۆژئاوا ( کوردهای سوریە) بیش از پیش عیان شده است.

اما سویی دیگر و این روزها طرح برگزیت و سیاست انگلستان مبنی بر انفکاک از اتحادیه ی اروپا به چالشی عمده تبدیل شده و قدرت میدانداری را از اتحادیه ربوده است که آمریکا بخوبی از این انشقاق و به نفع اهداف خود در مسائل مهم جهانی از جمله در شمال سوریه  بهره برداری کرده است

عقدها و تاکتیک های بینابینی ترکیه بعنوان عضو ناتو با قطب های متضادی همچون روسیه، آمریکا، اتحادیه ی اروپا و کشورهای خاورمیانه؛ روابط بین الملل و سیاست جهانی را با حمله ی غیر متعارف خود به ڕۆژئاوا دچار شرایطی بغرنج کرده است

ڕۆژئاوا ( شمال سوریه) در ۲۰۱۹ به مثال کوزووی ۲۰۰۰ به عنوان سمبل اوضاع جهانی و صحنه ی کشاکش آمریکا و قدرتهای میانه و منطقه ای تبدیل شده است.

با این حال سخنرانی الهام احمد عضو شورای رهبری کوردهای سوریه درکنگره آمریکا، کشتن ابوبکر بغدادی توسط آمریکا و با استفاده از طرح ضربه ی دوم و با همکاری اطلاعاتی کوردهای سوریه، بازگشت دوباره ی نیروهای نظامی آمریکا به شمال سوریه با ادعای حفاظت از چاههای نفت و واگذاری درآمد آن به کوردها و همچنین دعوت از اتحادیه ی اروپا جهت مشارکت در کمک به کوردهای ڕۆژئاوا، این سمبل جهانی را وارد تحولات و نقاط حساس و عطفی از تاریخ نموده است که می تواند برای کوردهای سوریه سرنوشت ساز باشد.