✍نیاز ریحانی نیا، فعال فرهنگی

با همه گیر شدن ویروس کرونا و به تبع آن مبتلا شدن شهر سقز، فعالین و معتمدین شهر دست به کار شده و در حرکتی خودجوش با راه اندازی کمپین های مردمی، سعی در جمع آوری و متمرکز ساختن کمک های مردمی، با رعایت شٲن مستمندان درتوزیع این کمک ها با شفافیت مالی، نمودند که جای خود دارد از تمامی این کمپین ها تقدیر و تشکر گردد.
هیچ شکی نیست که اگر این کمپین ها نبودند چه بسا که آسیب های بسیاری دامنگیر مردم می شد. ولی در کنار این امر بسیار مثبت، موارد و ضعف هایی هم وجود دارد که جهت اعتلای گروه های مردمی و اسیب شناسی موضوع به طور اجمال بدان اشاره می شود

انسان ذاتا موجودی اجتماعی است و به برقراری ارتباط با دیگران تمایل دارد و همین جمعگرا بودن باعث پیشرفت و توسعه جوامع می گردد، عدم مهارت در حضور و ایفای نقش درست در کارهای گروهی، اعم از موسسات و مراکز دولتی و غیردولتی، مجمع ها، شوراها، گروهها و نهادهای مردمی می تواند به پیکره گروه آسیب وارد کند.
واژه هم‌افزایی یا سینرژی (به انگلیسی: Synergy) به معنای کار مشترک و تعاون به معنای کار و فعالیت تشکیل شده است که در معنای کلی تلاش گروهی معنی می‌شود.
شون کاوی می گوید کار گروهی خوب شبیه به یک قطعه موسیقی خوب است، خواننده ها همراه با آلات موسیقی در حال نواخته شدن، آواز می خوانند اما با هم رقابت نمی کنند، آلات موسیقی و صداها،هر کدام آهنگهای مختلفی اجرا می کنند، در زمانهای مختلفی مکث می کنند، بااین وجود آنها برای خلق یک موسیقی کاملا جدید با هم ادغام می شوند، این هم افزایی است.

آنچه که امروزه «کار تیمی» نام دارد و اساس پیشرفت حرکتهای سازمانی تلقی می شود، نه تنها مستلزم هماهنگی و همکاری اعضا و افراد یک واحد است، بلکه در گستره ای فراگیر، در بردارنده هماهنگی، تفاهم و هم سویی همه ی اعضای تیم وحرکت یکپارچه تمامی آنها به سوی هدف است، لذا کسانی که نمی توانند به فعالیت درست گروهی بپردازند دارای هوش هیجانی و اجتماعی پایینی هستند و در اکثر ارتباطات خود با دیگران دچار مشکل می گردند، متاسفانه بسیاری از افراد جامعه ما اعتمادی به کار دیگران نداشته و چنان با فضیلت تنهایی خو گرفته اند که نمی دانند تک روی عمل کردن در فضای کار گروهی چه ضربه های مهلکی به آرمان های گروه و همچنین شخصیت و جایگاه اجتماعی آنها می زند. ذیلا به مواردی در موانع کار تیمی اشاره می شود:
• حس تایید طلبی یکی از آسیب هایی است که به کار تیمی ضربه می زند. اکثر این افراد خواهان ایفای چندین نقش در جامعه هستند و دوست دارند چهره های متفاوتی را از خود به نمایش بگذارند و از این طریق به دنبال عناوین مختلف اجتماعی و جایگاه های اجتماعی بالا هستند تا از این راه بتوانند مورد تحسین و تأیید دیگران قرار گیرند. البته این نیاز به تأیید شدن، تحسین شدن و جلوی چشم بودن در کارهای گروهی نیز باعث می شود حس همه کار توانی در آنها همچنان فعال بماند! و در هر زمینه ای صاحب نظر باشند! این تک روی ها و سرخود عمل کردنها باعث می شود افراد دیگری که در گروه هستند و به نیت انجام مشارکت تا رسیدن به هدف حضور یافته اند، انگیزه ی خود را از دست داده و همین امر سبب ضعیف شدن گروه و متزلزل شدن مسیر برای رسیدن به اهداف مشخصه خواهد شد.

• برخی افراد دچار خودشیفتگی یا کمال گرایی و وسواس مرتب بودن هستند و فقط به انجام کار توسط خودشان رضایت می دهند و اجازه مشارکت به دیگران را نمی دهند و در اکثر موارد اگر در گروهی مشارکت داشته باشند در میانه راه مجبور به ترک گروه می شوند یا منزوی می شوند و در مباحث گروه مشارکت نمی کنند (البته این مورد در مورد گروهایی صدق می کند که کلیه ی اعضا حس مشارکت را داشته و فقط یک یا دو نفر نتوانند جمع را بپذیرند نه گروههایی که اکثریت افراد این مشکل کمال طلبی را داشته باشند).

• پنهان کاری یکی دیگر از موانع پیش روی کار تیمی است. به طوری که فرد راه حلی برای مشکلی که ممکن است در گروه به وجود آمده در ذهن دارد ولی با پنهان کاری و عدم ارائه آن راهکار، می گذارد گروه به چالش کشیده شود و سپس خود در نقش ناجی حضور یافته و موجب اتلاف وقت و انرژی گروه می شود. در حقیقت اگر فرد مسؤولیت پذیر باشد و مسؤولیت کار خود را در گروه در هر شرایط و اوضاعی بر عهده بگیرد و اگر به جایگاه بقیه افراد بر اساس چارتی که در گروه تعریف شده است احترام بگذارد حس حسادت نداشته باشد، و تا حد زیادی بر خودمحوری خود و خودبرتر بینی خود غلبه نماید، قطعا با سعه ی صدر بیشتری می تواند به فعالیت در گروه بپردازد.

• خودشناسی بسیار حائز اهمیت می باشد که من چه کسی هستم و چه توانایی هایی دارم و جایگاه واقعی من کجاست، این خودشناسی باعث می گردد بتوانیم نقاط ضعف و قدرت خود را شناخته، نقاط

ضعف

را رفع و نقاط قوت را تقویت کنیم، قطعا انسانها با هم تفاوت دارند و عدم پذیرش این تفاوتها باعث می شود فرد بیشتر به فردگرایی و خودمحوری روی بیاورد و از پذیرش این تفاوت ها که شاید گاهی باعث احساس ضعف در توانایی او گردد پرهیز کند. چرا که هدف اصلی از ایجاد گروه استفاده از توانایی های همه اعضا برای پیش برد اهداف گروه می باشد و همه اعضا به راحتی و با اطمینان از اینکه مورد آسیب دیگری قرار نمی‌گیرند.

دربعضی موارد اعضای تیم از اینکه از یکدیگر کمک بخواهند ابا دارند، این نیز نشانه‌ای از عدم اعتماد در تیم است زیرا که می‌ترسند.
به موجب این اتفاق، آسیب‌پذیری ایشان در مقابل سایر اعضا بالا رود. این درحالی است که در صورت باور اعتماد در تیم، اعضا به راحتی از یکدیگر کمک بخواهند و یکدیگر را حتی بدون درخواست کمک یاری می‌رسانند.دست‌یابی به اعتماد فارغ از آسیب‌پذیری، بسیار دشوار است زیرا در جریان بالندگی شغلی و تحصیل مراتب، افراد موفق، رقابت با همتایان و حفاظت از نام و شهرت خود را می‌آموزند و سعی می‌کنند رفتارهایی سیاسی‌گونه داشته باشند. برای این افراد دست برداشتن از این عادت دیرین که از گذشتگان به ارث برده‌اند، به خاطر خیر و صلاح تیم، بسیار سخت و دشوار است، امّا این همان راهکاری است که برای ایجاد اعتماد در میان اعضای گروه، در تیم‌های کاری باید صورت پذیرد.

-راهکارها
در آخر اینکه فرهنگ کار گروهی باید از دوران کودکی آموزش داده شود و با توجه به اینکه تفکر انتزاعی در سنین نوجوانی شکل می گیرد، باید قبل از این سن فرهنگ کار گروهی را در انسان نهادینه کرد و به جای اینکه از همان ابتدا به کودکانمان آموزش بدهند باید در همه زمینه ها مهارت داشته باشند و نقش آفرینی کنند، استعدادهای درونی آنها را کشف کرده تا در آن مهارت ویژه کسب کنند و در آینده بتواند در پیشبرد اهداف تیمی با مهارتهایی که کسب کرده بدرخشد و حتی می توان در برنامه درسی بچه ها در کنار دروس و مصوبه های آموزشی، دروسی مانند مهارت آموزی کارگروهی، آموزش مهارتهای جمعی، فرهنگ کارآفرینی و تیم سازی و… را گنجاند تا کودکان ما از مهدکودک و مقاطع ابتدایی با کار گروهی آشنا و در ذهن آنها نهادینه گردد و نسلی پرورش یابد و تربیت شود که به تیم و گروه معتقد و به اصول اولیه ی آن پایبند باشند.
بیاید واقع بین باشیم، خود را بشناسیم و وارد تیمی نشویم مگر اینکه خود را در قبال تصمیمات آن مسؤول بدانیم .
احساس مسئولیت اجتماعی و تقویت تفکرات مدنی در امورات عمومی و اجتماعی موارد دیگریست که باید مورد توجه قرار گیرد.