بر اساس آنچه مجتبی همتی‌فر به ایلنا گفته است این دانش‌آموزان عمدتا در مناطق دو زبانه ایران ساکن‌اند و یکی از علت‌های مردودی در پایه اول دبستان این است که کودکان «آمادگی لازم برای ورود به کلاس اول را ندارند».

بسیاری از فعالان مدنی در مناطقی که شهروندانشان زبان مادری غیر از زبان فارسی دارند طی سال‌های گذشته، بر لزوم آموزش به زبان مادری برای جلوگیری از بروز چنین آسیب های تاکید کرده اند، امری که توجهی بدان نشده است.

وی در بخش دیگری از گفتگوی خود گفته است دولت مطابق سند تحول بنیادین آموزش موظف به برگزاری دوره پیش‌دبستانی در مناطق دوزبانه است اما به خاطر محدودیت اعتبار و بودجه وزارت آموزش و پرورش همه این مناطق را پوشش نداده است.

بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس ایران از کودکان بازمانده از تحصیل در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۰۱ منتشر کرده است «۹۱۱ هزارو ۲۷۲ کودک لازم‌التعلیم» در این سال از تحصیل بازمانده‌ و تعداد ۲۷۹ هزارو ۱۹ دانش‌آموز در این ســال تحصیلی ترک تحصیل کرده‌اند».

به گفته کارشناسان مواردی همچون: تبعیض طبقاتی و مشکلات اقتصادی، مشکلات آموزش به زبان دیگر، تبعیض جنسیتی، فقر فرهنگی و «سایر محدودیت‌ها و محرومیت‌ها» مانع یا باعث افت تحصیلی کودکان به‌خصوص در استان‌های دور از مرکز می‌شود.