چکیده:

خشونت معلمان علیه دانش‌آموزان و بالعکس، پدیده‌ای نگران‌کننده در نظام آموزشی ایران است که پیامدهای عمیقی بر سلامت روان، پیشرفت تحصیلی و اعتماد عمومی به آموزش‌وپرورش دارد.این مقاله با تمرکز بر حادثه ضرب‌وشتم دانش‌آموزان در روستای کرجو ازتوابع شهرستان سنندج، به بررسی ریشه‌های این گونه رفتارها پرداخته و راهکارهای علمی و عملی برای پیشگیری و اصلاح آن ارائه می‌دهد.

مقدمه
نظام آموزشی به‌عنوان بستر اصلی پرورش نسل آینده، نیازمند فضایی امن، حمایت‌گر و انسانی است. حادثه اخیر در روستای کرجو از توابع شهرستان سنندج، که طی آن معلمی ۱۳ دانش‌آموز را مورد ضرب‌وشتم قرار داد، بار دیگر ضرورت واکاوی علل چنین رخدادهایی و ارائه راهکارهای مؤثر را مطرح می‌سازد.

دلایل بروز خشونت در نظام آموزشی ایران:

✔️فشارهای روانی و اقتصادی بر معلمان:
حقوق ناکافی، تورم، کمبود امکانات و نبود حمایت‌های روانی از معلمان، آنان را در معرض خستگی شغلی و فرسودگی قرار می‌دهد که می‌تواند منجر به رفتارهای پرخاشگرانه شود.
✔️ فقدان آموزش‌های حرفه‌ای کافی:
بسیاری از معلمان در زمینه‌های روان‌شناسی، مهارت‌های ارتباطی و مدیریت هیجانات آموزش ندیده‌اند و همین امر توانایی آن‌ها در مدیریت کلاس را کاهش می‌دهد.
✔️ فرهنگ سنتی تنبیه بدنی:
در برخی مناطق کشور، هنوز تنبیه بدنی به‌عنوان روش تربیتی مشروع تلقی می‌شود و حتی والدین از معلم چنین انتظاری دارند،که زمینه را برای بروز خشونت فراهم می‌سازد.
✔️ نقص در نظام نظارت و پاسخ‌گویی:
نظارت ناکارآمد و نبود سیستم شفاف پاسخ‌گویی، منجر به تکرار تخلفات می‌شود. دریغابیشترین نظارت بر انجمن صنفی معلمان و منکوب نمودن فعالیت های صنفی آنان بودە است. درحالی کە اگر مسئولان بەجای مواجهە، پیشنهادها و انتقادات مشفقانە و بەحق آن هارا بشنوند چەبسا تکرار چنین برخوردهایی بە صفر برسد.
✔️نبود مشاور و روان‌شناس در مدارس:
کمبود نیروهای متخصص در حوزه روان‌شناسی کودک در مدارس، به‌ویژه در روستاها، سبب ناتوانی در تشخیص و درمان مشکلات رفتاری در مراحل ابتدایی می‌شود.
✔️ غفلت از سلامت روان معلمان و دانش‌آموزان:
نظام آموزشی ایران بیشتر بر نمره‌محوری و محفوظات تمرکز دارد تا بر حمایت روانی. در نتیجه مشکلات روان‌شناختی به‌موقع شناسایی یا مدیریت نمی‌شوند.
✔️ تراکم بالای دانش‌آموزان و کمبود نیرو:
تعداد زیاد دانش‌آموزان در کلاس و خستگی ناشی از کار بیش از حد، احتمال بروز واکنش‌های خشونت‌آمیز از سوی معلمان و دانش آموزان را افزایش می‌دهد.

راهکارهای پیشنهادی برای کاهش خشونت در مدارس

۱. توانمندسازی معلمان از طریق آموزش‌های تخصصی:برگزاری منظم کارگاه‌های مهارت‌های زندگی، کنترل خشم، روان‌شناسی کودک و روش‌های نوین تدریس، و گنجاندن این آموزش‌ها در دوره‌های تربیت معلم ضروری است.
۲. ارتقاء جایگاه معلمان و بهبود معیشت آنان:افزایش حقوق، کاهش فشار کاری، و ارائه خدمات مشاوره روانی رایگان برای معلمان می‌تواند نقش مؤثری در کاهش استرس و خشونت ایفا کند.
۳. جذب و استقرار مشاوران متخصص در تمام مدارس:وجود مشاورانی آموزش‌دیده می‌تواند هم به دانش‌آموزان کمک کند و هم ابزاری برای ارزیابی و راهنمایی معلمان خصوصا در مناطق محروم و روستایی باشد.
۴. فرهنگ‌سازی عمومی در رد خشونت تربیتی:با اجرای برنامه‌های فرهنگی، نمایش‌ها و گفت‌وگوهای دانش‌آموزی و والدین، می‌توان نگرش‌های غلط در مورد تنبیه بدنی را اصلاح کرد.
۵. کاهش تراکم دانش‌آموزی و بازطراحی فضای آموزشی:ساخت مدارس بیشتر، استخدام نیروی کافی و به‌کارگیری روش‌های آموزشی مشارکتی می‌تواند فشار روانی کلاس‌ها را کاهش دهد.
۶. بازنگری در جذب و ارزیابی معلمان:
گنجاندن آزمون‌های سلامت روان، ارزیابی مهارت‌های ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای بە جای انتخاب های ایدئولوژیک دِمُدە و پذیرش غیرعلمی در مراحل گزینش و ارتقاء معلمان الزامی است.

نتیجه‌گیری
خشونت در نظام آموزشی نه‌تنها امنیت روانی دانش‌آموزان را تهدید می‌کند، بلکه اعتبار و کارایی آموزش رسمی را زیر سؤال می‌برد. برای اصلاح این وضعیت، نگاهی چندبعدی و ساختاری ضروری است؛از اصلاحات فرهنگی و مدیریتی گرفته تا توانمندسازی روانی و اقتصادی معلمان.تنها در چنین شرایطی می‌توان به ساختن مدرسه‌ای امن، عادلانه و انسانی امیدوار بود. و گرنە متهم نمودن کلی جامعەی معلمان بە پرخاش و خشونت بدون در نظرگرفتن ساختار آموزشی و پرورشی کشور کاری پسندیدە نیست و تنها سرپوش گذاشتن بر واقعیت های موجود است.وگرنە نام و یاد معلمان دلسوز، مردمی و فرهنگ مدار در دل و یاد مردم ماندگار است.