از این منظر باید تکمیل بزرگره کرمانشاه – میاندوآب به ویژه محدوده های تصادف خیز و جاده سقز- بوکان، بخشی از حوزه دیواندره – سقز در دولت سیزدهم تکمیل شود، قطار از سنندج به همدان به حرکت بیفتد و شاهد پرواز از فرودگاه سقز باشیم.

از سوی دیگر، تخصیص آب از سدهای کوردستان برای کشاورزی، نوین سازی و مدرن سازی کشاورزی کوردستان و خیز گرفتن برای صادرات اصولی و استفاده بهینه تر از مرزهای رسمی باید در سیاست گذاری در کردستان، بیشتر مورد توجه واقع شود.

از منظر و نظرگاه نگاه منظومه ای، باید همه اجزای سیاستگذاری و تصمیمات برای نیل به هدف مشترک باشد و آنها به صورت هماهنگ کارکنند.
آنچه امروز می تواند به گفتمان واحد در کوردستان تبدیل شود، رشد اقتصادی استان است که آن نیازمند ارتقای کیفیت سیاستگذاری است و آن کیفیتی است که باید با شناسایی ابرچالش ها، با یک گفتمان متحد به دنبال چاره اندیشی و رفع مشکلات باشیم.
وضعیت نامناسب شاخص فلاکت در کوردستان، گران بودن برخی از شهرهای استان برای زندگی، بازده کم کشاورزی در برخی حوزه ها، فرار برخی سرمایه گذاران به دیگر شهرها، عدم توجه پزشکان به سرمایه گذاری در استان، آب بر بودن برخی محصولات و ضرورت توجه به الگوی کشت، وضعیت نامناسب توریسم پزشکی و فرهنگی، عدم تمایل شرکت های دولتی به سرمایه گذاری های بزرگ، نگاه جزیره ای به جای نگاه منظومه ای به توسعه کوردستان و عدم استفاده از سرمایه انسانی در شهرستان ها در مراکز استان، برخی از مشکلات کوردستان است.
در نگاه منظومه ای با هدف توسعه اقتصادی استان کوردستان می توان این موارد را دید؛ به کارگیری صحیح عوامل سنتی تولید مانند نیروی کار و سرمایه، حمایت کامل نظام بانکی از سرمایه گذاران، توانمندسازی بدنه کارشناسی ادارات اقتصادی، سرمایه گذاری های دولتی در کوردستان به ویژه در شهرهای مرزی، تقویت سرمایه اجتماعی و افزایش مشارکت اقتصادی مردم و به حداکثر رسیدن اعتماد عمومی در عرصه اقتصاد.
همچنین در نگاه منظومه ای باید برای ساخت شهرک های استاندارد در راستای بهبود فقر مسکن در کوردستان از طریق الحاق اراضی ملی به محدوده های شهری، خروج پادگان ها از شهرها و استفاده از زمین های آن برای جهش مسکن و جلوگیری از افزایش حاشیه نشینی تلاش کرد.
نیز بازنگری در تقسیمات بخش های شهرستان ها برای جلوگیری از بیرون رفتن سرمایه ها، توجه به تولید کالاهای سرمایه‌ای، به کار گیری فناوری‌های جدید در جهت افزایش ظرفیت تولید در نواحی و شهرک های صنعتی، تدوین راهبردها و سیاست های اقتصادی مناسب در جهت تقویت سرمایه گذاری ها (سرمایه گذاری خارجی و داخلی)، توجه به کسب و کارهای کوچک و مبتی بر فناوری در نقشه تجاری کوردستان، تدوین یک برنامه جامع توسعه صنعتی برای تمایل و آمادگی شرکت های خارجی به مشارکت در عرصه های تجاری و صنعتی از دیگر برنامه ها باید باشد.
همچنین؛ بهره گیری مناسب تر از معادن، کمک به راه اندازی کارخانه های ذوب آهن، تقویت حوزه های فنی و حرفه ای برای جذب جوانان و ایجاد کارگاه ها ی کوچک، توجه به کارآفرینان و ایده پردازان، افزایش ظرفیت کارخانه های ساخت کالاهای سرمایه ای، به‌کارگیری فناوری‌های جدید و سرمایه گذاری بر روی آنها، به‌کارگیری روش‌های جدید تولید، ضرورت توجه بیشتر به بازارچه های رسمی برای صادرات کالا از جمله بازگشایی بازارچه مرزی سقز، ایجاد فضای امن سرمایه گذاری برای خارجی ها و سرمایه گذاران داخلی و ایجاد منطقه ویژه اقتصادی مشترک با شرکای خارجی، افزایش اختیارات استاندار برای بهبود فضای کسب و کار و همچنین بومی سازی بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها پیرامون مالیات، بیمه‌ و تسهیلات کم بهره بانکی از جمله پیشنهادات صاحب این قلم برای توسعه اقتصادی استان در نگاه منظومه ای به کوردستان است.

*روزنامه نگار