بنابراین از آن‎جا که استان کوردستان تامین کننده آب چندین استان می‎باشد، به جهت حفاظت از آب‎خوان‎ها باید به صورت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت اقداماتی انجام داد. از جمله اقدامات کوتاه مدت استفاده از الگوهای مصرف بهینه آب و کنترل برداشت و تغذیه مصنوعی دشت‎ها و آبخوان‎ها با استفاده از آب‎های سطحی است.

اقدامات میان مدت و بلند مدتی که می‎توان انجام داد، اجرای عملیات آبخیزداری در مناطق بالادستی، عدم برنامه‎ریزی برای انتقال آب بیشتر از ظرفیت وحفاظت و حمایت از پوشش جنگلی و مرتعی استان و احیای پوشش گیاهی است.
باید توجه داشت که سیاست‎های وزارت نیرو در انتقال بی‎رویه آب بدون توجه به مسائل آبخیزداری باعث می‎شود تا مصرف‎کنندگان هر چه بیشتر به سمت استفاده از  آب‎های زیرزمینی سوق داده شوند و در نتیجه باعث از بین رفتن خاک و پوشش گیاهی استان و فرونشست زمین در مناطق مختلف می‎گردد و با انتقال آب‎های سطحی عملاً امکان تغذیه آبخوان‎ها و دشت‎ها چه به صورت طبیعی و یا مصنوعی از بین می‎رود، لذا به نظر می‎رسد اولین اقدام مهم در زمینه آبخیزداری در استان کردستان، برای حفاظت از منابع آب و خاک، جلوگیری از انتقال بی‌رویه آب به استان‌های همجوار(کرمانشاه، همدان، زنجان، آذربایجان غربی و…)  برای مصارف غیر اصولی و توسعه ناپایدار آن مناطق است.
آب‎های سطحی در رونق کشاورزی و به تبع آن توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال و افزایش رفاه اجتماعی در هر جامعه‌ای تأثیرگذار است. به‌رغم این‌که بخش قابل توجهی از منابع آبی کشور در استان کردستان قرار دارد، اما این استان سهم ناچیزی از کشاورزی آبی دارد و یکی از «بزرگترین استان‌های دیم‌کار» کشور است.
کوردستان با مساحت ۲۹ هزار کیلومتر مربع دارای حجم بارشی معادل ۱۳٫۲ میلیارد متر مکعب در سال (۳٫۱ درصد کل بارندگی کشور) و ۱۷ رودخانه دائمی و ۲۴ رودخانه فصلی با حجم منابع آب سطحی ۴٫۳ میلیارد مترمکعب(۶٫۶ درصد روان آب‌های کشور) بوده و دارای ۵ حوضه آبریز درجه یک کشور است.
در کوردستان از مجموع ۳۳ سد استان، ۱۱ سد در حال بهره‎برداری،۱۰ سد در دست اجرا و ۱۲ مورد نیز مطالعاتی می‎باشد، که بخش کشاورزی استان از آن بهره چندانی نبرده است.
کاهش فاحش سطح مصوب شبکه‌های فرعی آبیاری و زه‎کشی استان در طرح رودخانه‌های مرزی کشور از بیش از ۴۵ هزارهکتار به مقداری ناچیز، به‌رغم پتانسیل بالای این استان از لحاظ منابع آبی و خاکی بکر و دست‌نخورده و قرارگیری در سرشاخه پنج حوضه آبریز اصلی کشور، جای تأسف و تأمل دارد، سیاست‌های صادرات آب از استان نشان از نگرش غیرمسئولانه مدیریت آب این استان به منافع کشاورزی استان دارد، نگرشی که قطعاً می‌توان آن را یکی از دلایل اصلی عقب‌افتادگی استان دانست.
نمونه‌های متعددی از بی‌تعهدی به منافع استان وجود دارد، به عنوان یک نمونه سدمخزنی «گاوشان» که در فاصله ۳۸ کیلومتری شهر سنندج و در عمق ۷۵ کیلومتری استان کوردستان قرار دارد،آب آن به استان کرمانشاه انتقال، این در حالی است که استان کرمانشاه با آب این سد حدود ۲۰ هزارهکتار شبکه فرعی اجرا می‌کند، سهم استان کوردستان از پایاب سدگاوشان ۵ هزارهکتار و سهم استان کرمانشاه ۲۰ هزارهکتار است. موارد زیادی از منتفع شدن استان‎های همجوار و بی‌بهره ماندن کوردستان از منابع آبی خود وجود دارد، علاوه بر سدگاوشان که استان کرمانشاه را بهره‌مند می‌نماید، سدتلوار و رودخانه سفیدرود برای استان زنجان و دریاچه سد لگزی سقز برای استان آذربایجان غربی و شرقی و سد آزاد برای استان همدان را می‌توان نام برد و اخیراً نیز در ادامه این نگرش غیرمنصفانه و غیرمسئولانه در مقابل منافع استان، رودخانه سیروان، بزرگترین رودخانه استان کوردستان، به طرح گرمسیری برای استان‌های کرمانشاه و ایلام اختصاص داده شده و کیلومترها لوله‌کشی به سمت این مناطق اجرا شده است.
حکایت آب‎های استان کوردستان حکایت تلخ «چراغ خانه و مسجد شده»، این طبیعی است که متناسب با شاخص‌های توسعه و محرومیت استان باید کشاورزان استان در اولویت باشند. عدم توسعه کشاورزی در کوردستان بیکاری، تخلیه روستاها و مهاجرت روستائیان به شهرها و مشکلات و معضلات شهرنشینی را به دنبال دارد. این استان بهترین زمین‎های کشاورزی خود را برای طرح‌های مهار آب‎های سطحی داده است و با تحمیل تبعات زیست‌محیطی، اقلیمی، فرهنگی و اقتصادی احداث سدهای بزرگ مواجه شده، لذا انتظار بهره‌مندی استان از سدهای آبی استان بدیهی و معقول است.

*روزنامه نگار