چه آسان یک ایده ساده، یک نیاز و یک انتخاب آن هم سال ها پس از مرگ مخترع، جهانی می شود و میلیون ها نفر را به آموزش، پژوهش و استقلال در مطالعه امیدوار می سازد.
آری! بریل یک نام نیست و حتی صرفا خطی برای نوشتن و خواندن افراد دارای معلولیت بینایی نیست؛ بریل تلاشی زیبا برای عدم تبعیض، مشارکت کامل و موثر و ورود در جامعه، احترام به تفاوت ها و پذیرش افراد دارای معلولیت به عنوان بخشی از تنوع انسانی و بشریت و برابری فرصت ها (ماده ۳)، تلاشی ارزشمند برای دسترس پذیری و دسترسی همگان (ماده ۹)، تلاشی پیشرونده برای استقلال و پویایی افراد نابینا (مواد ۱۹ و ۲۰)، تلاشی نجات دهنده برای تحقق آموزش فراگیر (ماده ۲۴)، تلاشی شفابخش برای توانبخشی (ماده ۲۶)، تلاشی فاتحانه برای تحقق حق بر داشتن شغل شایسته (ماده ۲۷) و تلاشی ستودنی برای پاسداشت فرهنگ یک اقلیت به نام اشخاص دارای معلولیت بینایی (ماده ۳۰) کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت است. بریل صرفا تحقق یک رویای جهانی برای خواندن و نوشتن افراد نابینا نبود؛

شاید بتوان بریل را تحقق فراتر از یک رویا برای ساکنان دارای معلولیت بینایی سراسر جهان دانست. بریل بسیاری از ابعاد زندگی شهروندان نابینا را دگرگون ساخت و جان و نفس دوباره ای به زیستن بخشید.
اما حال که نزدیک به دویست سال از اختراع لویی می گذرد، بریل این تحقق فراتر از یک رویا تا چه اندازه توانسته است در مسیر تکامل و بالندگی قرار گرفته و به شکلی فراگیر در دسترس افراد دارای معلولیت بینایی قرار گیرد؟
بر اساس آمار سازمان علمی- فرهنگی- آموزشی ملل متحد (یونسکو) حدود پنج درصد از افراد نابینا با خط بریل آشنایی دارند. اگرچه امروزه افراد دارای معلولیت بینایی بیش از سایر معلولیت ها به تحصیل روی آورده اند؛ اما صد افسوس که این تحصیل و آموزش در غیبت خط بریل ناقص صورت گرفته است.

عدم آشنایی با خط بریل در میان افراد نابینای ایرانی به مراتب بیشتر است. عدم آشنایی معلمان با خط بریل، تولید محدود کتب درسی و عدم تولید کتب غیر درسی به خط بریل، عدم دسترسی کافی و ارزان به وسایل کمک آموزشی خط بریل چون نوت تیکر ها و دستگاه های پرکینز، عدم تخصیص بودجه کافی برای ترویج خط بریل، منفعل بودن نهاد های متولی چون سازمان بهزیستی، سازمان آموزش و پرورش استثنایی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ترویج این خط جهانی و عدم فراگیری فعالیت کتابخانه های عمومی برای استفاده افراد نابینا از خط بریل در سراسر کشور از مهم ترین عوامل آشنایی اندک شهروندان دارای معلولیت بینایی در ایران محسوب می شود. این در حالی است که حدود ۱۰ درصد از مددجویان یک میلیون و هفتصد هزار نفری سازمان بهزیستی کشور را افراد نابینا تشکیل می دهد. آماری که حاکی از ضرورت توجه به گسترش خط بریل است.

در این میان استان کوردستان با حدود دوازده هزار فرد با آسیب بینایی صرفا در یکی از شهرستان ها آن هم مرکز استان، دارای بخش نابینایان در کتابخانه عمومی است. بخشی که در حوزه ترویج و گسترش خط بریل نقش موثری نداشته و عمده فعالیت های آن در حوزه کتب گویا است.
اگر آموزش یک حق بشری است، دسترسی فراگیر، آسان و ارزان به خط بریل نیز از لوازم این حق برای شهروندان نابینا به ویژه دانش آموزان و دانشجویان دارای معلولیت بینایی محسوب می شود.
همانطور که اشاره شد؛ بهره مندی از خط بریل صرفا کارکرد آموزشی ندارد بلکه نحوه و میزان دسترسی به این خط بر تحقق سایر حق های بشری چون حق بر اشتغال، توانبخشی، دسترس پذیری و … آثار مستقیم و غیر مستقیم دارد.

استفاده از علائم بریل در آسانسور ها، بر روی تابلو ها در ادارات، در شماره گذاری کلاس های درسی در مدارس و دانشگاه ها و قابلیت دسترسی به منوی رستوران ها و کافی شاپ ها به خط بریل، استفاده از برچسب های بریل بر روی دارو ها و … همگی حکایت از مفهوم فراگیری خط بریل، پاسداشت فرهنگ اقلیت، کمک به استقلال، توانبخشی و تحرک افراد نابینا خواهد داشت. در واقع فراگیری خط بریل ضامن دستیابی شهروندان دارای معلولیت بینایی به بسیاری از حق های بشری است.
جان سخن آنکه می توان با تفسیر موسع از ماده ۲ قانون حمایت از حقوق معلولان (دسترس پذیری و مناسب سازی)، ورود سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه افراد دارای معلولیت و به ویژه مراکز توانبخشی مبتنی بر جامعه به آموزش خط بریل، تصویب قوانین و مقررات کارآمد، در نظر گرفتن دسترسی به منابع بریل در لایحه مالکیت فکری و ادبی و پیوستن به کنوانسیون مراکش در خصوص استثنا نمودن دسترسی افراد نابینا به منابع چاپی به ترویج و پاسداشت خط بریل این تحقق فراتر از رویای جهانی بیش از پیش در جامعه ایرانی کمک کرد.