بی‌تردید پاکستان یکی از بی‌هویت‌ترین جوامع امروز دنیاست؛ کشوری که محور حاکمیتیِ آن نه «دولت- ملت» که یک «دولت- ارتش»ِ فاسد است و به‌شدت تلاش می‌کند با تعمیق خصومت با هند، یک بنیان هویتی برای خود دست و پا کند؛ هویتی که تنها براساس نفرت دینی و توان هسته‌ای قوام یافته است و به‌سختی می‌توان مبانیِ فرهنگی، اجتماعی و تاریخیِ دیگری برای آن دست‌وپا کرد.