فردین مصطفایی روزنامه نگار

سقزررووداو – ژوزه ساراماگو، نویسنده پرتغالی برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۹۸ میلادی، در رمانی آورده است: «واقعه‌ای را برایتان نقل خواهم کرد که در یکی از روستاهای فلورانس در چهارصد سال پیش اتفاق افتاد، مردم روستای مورد بحث یا در خانه‌هایشان بودند و یا در کشتزارها سرگرم کار؛ که ناگهان صدای ناقوس کلیسا را شنیدند … صدای نابهنگامِ ناقوس مرگ بود، به همین جهت زن‌ها به کوچه ریختند، مردها کار کشتزارها را رها کردند و در زمان کوتاهی در میدان کلیسا جمع شدند تا ببیند چه کسی مرده است و باید برای چه کسی زاری کنند؟ دهقانی از کلیسا بیرون آمد و گفت: کسی نمرده است که نام و ظاهری انسانی داشته باشد. مردم پرسیدند: پس چرا ناقوس را به صدا درآورده‌ای؟ دهقان گفت: من ناقوس مرگِ تعهد را به صدا درآورده‌ام. چون تعهد مرده است».

ساخت فرودگاه سقز به عنوان یکی از اساسی ترین طرح های توسعه کردستان و استان های همجوار سال هاست مورد خواست مردم منطقه بوده، با تصویب هیات دولت، آغاز تملک زمین برای احداث فرودگاه سقز به عنوان دومین فرودگاه استان کردستان از سال ۸۲ شروع و در سال ۸۳ انجام شد و در سال ۸۵مجدداً  مصوبه هیئت وزیران گرفت و در سال ۸۶ جهت انجام عملیات عمرانی به پیمان گذاشته شد. از آن زمان تاکنون همواره مردم، مسئولان شهرستان، نمایندگان مجلس، رسانه ها، نخبگان و…در سطوح مختلف، ساخت و اتمام این پروژه را مطالبه نموده اند.

این پروژه یکی از طرح های کلان و راهبردی در شمال غرب کشور و کلید توسعه این منطقه است؛ امکان سرویس دهی حمل و نقل هوایی این فرودگاه به شهرستان های کوردستان و آذربایجان غربی از جمله بانه، مریوان و دیواندره، سردشت، بوکان، پیرانشهر، مهاباد و تکاب، نزدیکی به مرز اقلیم کوردستان و قابلیت بین المللی شدن این فرودگاه، موقعیت استراتژیک سقز بعنوان پل ارتباطی شمال غرب با جنوب غرب، دوری از مرکز استان و شهرهای دارای فرودگاه (حداقل شعاع ۲۰۰ کیلومتر از اسراف)، جمعیت بالای منطقه (امکان پوشش هوایی حدود یک و نیم میلون نفر)، ظرفیت های قابل اتکای طبیعی، تجاری و اقتصادی، وجود جاذبه های توریستی و بناهای تاریخی در سقز و شهرهای اطراف از جمله قلعه زیویه و غار کرفتو و تخت سلیمان، نقش فرودگاه در توسعه زیرساخت ها برای جذب سرمایه گذاری های کلان، ایجاد مناطق ویژه اقتصادی و تجاری در این مناطق در آینده ای نزدیک و… از جمله ضرورت ها و مزایای قابل توجیه برای تسریع در ساخت این پروژه ملی می باشد.

از جمله مشکلات عمده این طرح کمبود اعتبار، طولانی شدن زمان اجرای پروژه، عدم جابجایی دکل های فشار قوی در محدوده عملیاتی طرح، عدم احداث جاده جایگزین مسیر سقز-مریوان (عملیات آن شروع شده ولی روند کندی را می پیماید)، برخی ساخت و سازها، عدم تمایل سرمایه گذاران بخش های غیردولتی و خارجی برای سرمایه گذاری در این طرح و … اعلام شده است.

وعده های نامعلوم

از سال ۸۲ تاکنون چندین بار هیات دولت برای ساخت فرودگاه سقز مصوبه داشته، ۶ وزیر راه، ۵ استاندار، چندین معاون رئیس جمهور و معاون وزیر و ده ها مقام کشوری و استانی از این فرودگاه بازدید و یا بصورت کتبی و شفاهی بر اهمیت و ضرورت تسریع در ساخت فرودگاه سقز و اتمام آن تاکید کرده اند، نمونه مشخص امر، در سال های اخیر تصویب ۱۵ میلیارد تومان در سفر معاون اول رئیس جمهور در سال ۹۴ و سفر مه آبادی مدیرعامل شرکت فرودگاه های کشور به شهرستان سقز در ۱۷ آبان ۹۴ بود که ضمن اشاره به عدم پیشرفت مناسب فرودگاه سقز وعده داد تا پایان عمر دولت یازدهم (یعنی خرداد )۹۶ به بهره برداری برسد، بعد از آن مصوبات و صورتجلسات متعددی نیز امضا شد، اما عملاً تحولی در روند ساخت فرودگاه صورت نگرفت.

در سفر مردادماه ۹۶ آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی به شهرستان سقز نیز بر تسریع در ساخت فرودگاه و متعاقب آن تملک زمین ها، برگزاری مناقصه ساخت ترمینال و ساختمان ها و…از طریق شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران تاکید شده است، اما بررسی میدانی وضعیت پروژه حاکی از عدم اهتمام جدی این شرکت ها بدلایل مختلف از جمله کمبود اعتبارات می باشد؛ در سال ۹۷، اقداماتی از جمله به پیمان گذاشتن ساخت ترمینال فرودگاه، به پیمان گذاشتن توسعه باند فرودگاه، شروع عملیات جاده جایگزین سقز- مریوان  شروع شده، ولی برای اعلام نتیجه یک مناقصه (توسعه باند) چندین فصل طول کشید.

آخرین برنامه و وعده های بدون پشتوانه مدیرعامل

روز سه شنبه ۲۳ بهمن در سفر استاندار کوردستان، معاونین وزارت راه و شهرسازی، صمت و مسئولان استانی و شهرستانی، مه آبادی مدیرعامل شرکت فرودگاه های کشور با افتخار کامل پشت تریبون قرار گرفت وضمن فراموش کردن وعده های تحقق نیافته قبلی وعده اتمام فرودگاه سقز را در سال ۱۴۰۰ داد.

وی بدون انکه توضیحاتی درخصوص وعده های تحقق نیافته قبلی بدهد با افتخار از عملکرد خود دفاع و راه اندازی فرودگاه در سال ۱۴۰۰ را نیز موکول به انجام تعهدات مشترک استانداری و اداره کل راه کوردستان نمود و از رسانه ها خواست از این مقامات نیز مطالبه گری کنند، که به نظر می رسد جوابی مبهم است و با حلوا حلوا گفتن دهن شیرین نمی شود.

مدیرعامل شرکت فرودگاه ها همچنین در آئین کلنگ زنی عملیات ساخت پروژه توسعه عوامل پروازی فرودگاه سقز گفت: ۲۳ میلیارد تومان اعتبار برای آن در نظر گرفته شده است.

رحمت اله مه آبادی بیان کرد: طرح شامل؛ تطویل باند، ایجاد ۹ کیلومتر دیوار حفاظتی، ایجاد جاده پیرامونی، جاده گشت زنی، ایجاد اپرون و جاده تاکسی وی است. که البته این مساله به اعتقادی خیلی ها نیازی به کلنگ زنی جدید نداشت.

اما در اینجا ذکر چند نکته ضروریست:

ـ اتمام فرودگاه سقز بعنوان پروژه ای ملی با امکان سرویس دهی هوایی در سطح ملی و بین المللی به حدود ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، با عنایت به اهیمت طرح و آرزوی چند دهه ای مردم، وعده های مکرر مسئولان اجرایی کشور و تاکیدات اخیر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، این اعتبار در مقایسه با طرح های اجرا شده در سایر استان ها، رقم چندان بالایی نیست.

برای نمونه به ساخت فرودگاه ماکو و خوی در استان اذربایجان غربی اشاره می کنیم که به لحاظ جمعیت، پتانسیل های منطقه ای و…همتراز و یا پایین تر از سقز قرار دارند، اما فرودگاه انان حدود ۳-۲ سال به بهره برداری رسیده اند، ولی متاسفانه شهرستان سقز در ۲ دهه گذشته مظلوم و محروم واقع شده و بجای توسعه و بهره مندی عادلانه از امکانات، اعتبارات و امتیازات روند پسرفت داشته است. از سال ۹۱ از داشتن بازارچه مرزی محروم شده، فرصت های گردشگری آن عملاً بلااستفاده مانده و طرح فرودگاه آن هم که فعلا باید منتظر ماند.

ـ نکته بعدی دنیای امروز مثل اتاق شیشه ای بوده، تمامی تعهدات و وعده های مسئولان ثبت و ضبط می شود، مسئولان اگر وعده هایی را به مردم می دهند اهتمام و جدیت کافی برای تحقق و اجرایی نمودن وعده ها داشته باشند تا اعتماد مردم را بدنبال داشته باشد، عدم اهتمام جدی باعث سلب اعتماد مردم می شود.

ـ با توجه به سال ها انتظار مردم و مسئولان منطقه برای اتمام فرودگاه، انتظار می رود مسئولان کشوری بطور قاطع آن را تعیین تکلیف نماید تا بیش از این به اعتماد مردم لطمه وارد نشود و هزینه ها و زحمات انجام شده هدر نرود

ـ ادامه روند فعلی ضعیف ساخت این پروژه موجب هدر رفتن فرصت ها و سرمایه های موجود و مانعی در برابر توسعه منطقه خواهد بود، لذا باید با تصمیمات قاطع و فوری همچون اختصاص اعتبارات ویژه به این پروژه مهم جانی تازه ببخشند، در یک کلام فرودگاه سقز کلید توسعه منطقه با جمعیتی حدود یک و نیم میلیون نفر است، اهتمام به این مساله، اهتمام و اهمیت به توسعه و پیشرفت منطقه است.

من ندانستم از اول که تو بی مهر و وفایی/ عهد نابستن از آن به که ببندی و نپایی

گفته بودم چو بیایی غم دل با تو بگویم/ چه بگویم؟ که غم از دل برود چون تو بیایی