بارش ها از زمین تا آسمان/ ضرورت احیای اکوسیستم طبیعی

-علی سعیدی، دانشجوی دکتری اقلیم‌شناسی

به عقیده کارشناسان در حال حاضر بارورسازی ابرها تنها راهکار عملی و موثر برای افزایش بارش نیست بلکه احیای اکوسیستم موثرتر از دستور دادن به آسمان است

کمبود بارش و کاهش منابع آب در کشور، به ویژه در استان‌های نیمه‌خشک، نگرانی‌های جدی برای کشاورزی، تأمین آب شرب و اکوسیستم‌ها ایجاد کرده است. در این شرایط، راهکارهایی مانند بارورسازی ابرها مطرح شده‌اند تا بارش را افزایش دهند، اما واقعیت این است که بارش یک فرآیند اقلیمی پیچیده است و هیچ فناوری نمی‌تواند آن را به صورت مستقیم تولید کند. بارورسازی تنها در حضور ابرهای مناسب و با تجهیزات پیشرفته می‌تواند احتمال بارش را اندکی افزایش دهد و در بسیاری از مناطق کشور، چنین شرایطی فراهم نیست؛ بنابراین اتکای اصلی به این روش، هم پرهزینه است و هم با عدم قطعیت بالا همراه است.

راهبرد مؤثرتر و پایدارتر برای مقابله با کم‌آبی، مدیریت چرخه رطوبت در سطح زمین است. استان کوردستان به دلیل ویژگی‌های اکوسیستمی و توپوگرافی خود ظرفیت بالایی برای افزایش رطوبت و بارش محلی دارد، اما بخش زیادی از روان‌آب‌ها و سیلاب‌های فصلی بدون مدیریت صحیح از دست می‌روند. آماده‌سازی زمین، حفاظت از پوشش گیاهی و مدیریت منابع آب می‌تواند شرایط را برای بازگشت بارش فراهم کند.

اقدامات عملی شامل آبخیزداری و پخش سیلاب‌ها در بالادست زاگرس برای تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، حفاظت از جنگل‌های بلوط و مراتع که به تولید رطوبت و ابر محلی کمک می‌کنند، اصلاح الگوی کشت و آبیاری برای کاهش فشار بر منابع آبی و توسعه فضاهای سبز در شهرها به جای گسترش آسفالت و بتن است. این اقدامات می‌توانند به افزایش تبخیر، بازگشت رطوبت به جو و افزایش احتمال بارش کمک کنند.

نتیجه‌گیری نشان می‌دهد که افزایش بارش واقعی از زمین و اکوسیستم می‌گذرد، نه از تزریق مواد شیمیایی به ابرها. احیای اکوسیستم و مدیریت هوشمند منابع طبیعی، کلید بازگشت بارش به مناطق کم‌بارش است و راهبردی پایدارتر و علمی‌تر از اتکا به فناوری‌های پرریسک به شمار می‌رود.