سقزرووداو: شهرستان فرهنگی و تاریخی سقز علیرغم داشتن ظرفیت ها و پتانسیل های متعدد در عرصه های مختلف نتواسنته است در زمینه توسعه همه جانبه گام های موثر بردارد.

یکی از این بخش ها حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می باشد. با وجود بیش از ۳۵۰ اثر تاریخی و ثبت ملی حدود ۱۶۵ اثر، جاذبه های متعدد طبیعی و تجاری این شهرستان، متولیان امر نتوانسته اند کمترین برنامه مدون و هدفمند در این حوزه طراحی و چشم اندازی مطلوب برای بالفعل نمودن این ظرفیت ها تدوین نمایند.

در زمینه احیا و حفاظت بناهای تاریخی و یا تملک بناها (همچون عمارت های کمانگر و فیض اله بگی) اقدامات اساسی صورت نگرفته و به برخی اقدامات و بازسازی های پراکنده و غیرتخصصی بسنده شده، وضعیت ایجاد قطب یا مسیر گردشگری ملی تخت سلمیان- غارکرفتو- قلعه زیویه- سقز همچنان در سطح یک ایده باقی مانده و نگین تاریخی کردستان و خاورمیانه یعنی قلعه زیویه روزگار سختی را می گذراند.

سال گذشته همایش ملی زیویه در سقز برگزار شد که یکی از بخش های اصلی این همایش چاپ کتاب “مجموعه مقالات” اساتید و پژوهشگران در مورد قلعه زیویه و تلاش برای ثبت جهانی این قلعه تاریخی بود، ولی تا امروز اقدام خاص در این رابطه نشده است.

یکی دیگر از معضلات و بی عدالتی ها نبود موزه تاریخی در شهرستان سقز و عدم اقدامی عملی در این راستا می باشد، ده ها سال است که به مردم وعده داده می شود ولی هیچ خبری نیست و آثار و اشیای تاریخی سقز در موزه های ملی و جهانی نگهداری می شوند و متاسفانه هیچ کس پاسخگوی مردم و فرهنگ و تمدن این منطقه نمی باشد، حتی در برهه هایی هم گاها مسئولانی خواسته اند قدمی در این راستا بردارند با مخالفت میراث فرهنگی مواجه شده اند ازجمله چند سال پیش فرماندار وقت سقز پس از توافق شهردار و شورای شهر تصمیم گرفته نمازخانه پارک مولوی کورد را به موزه تبدیل کند، اما اداره میراث فرهنگی مخالفت خود را اعلام و جلو این اقدام را می گیرند و به بهانه نبود زمین (خیلی بزرگ) تاکنون هیچ اقدامی در این راستا نکرده اند، در حالیکه می توانستند با احداث “موزه شهر” در زمینی ۳۰۰-۴۰۰ متری در چند طبقه این مطالبه تاریخی را براورده سازند.

در زمینه روستاهای هدف گردشگری هم در تعیین و اقدامات صورت گرفته نیز ایرادات زیادی مطرح است و عملاً به اقدامات محدودی بسنده شده، در حالیکه در انتخاب این روستاها باید مجموعه ای از شرایط و بناهای تاریخی، چشم انداز طبیعی، محصولات برند کشاورزی و باغی برای جذب گردشگر، صنایع دستی و…درنظر گرفته می شد، مثلاً کچل منگان روستای هدف گردشگری اعلام شده ولی روستاهایی مثل دگاگا، سرچاوه، روستاهای دارای آرامگاه مذهبی و…فراموش شده اند.این در حالیست که یکی از انواع گردشگری که روز به روز طرفداران بیشتری پیدا می‌کند، گردشگری روستایی است و به نظر می‌رسد روستاها در آینده به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگران تبدیل شوند.

در زمینه صنایع دستی و تسهیلات اعطایی به هنرمندان این حوزه هم انتقادات جدی مطرح است. بنابه اخبار و مستندات موجود، در اعطای این وام ها جانب واقعیت و عدالت رعایت نشده و مولفه های فامیلی، آشنایی و منطقه ای (منطقه خورخوره) بر تخصص، ایجاد اشتغال و تولیدات صنایع دستی اولویت داده شده است. در یک روستای ۸۰ خانواری برای ۹ کارگاه خیاطی کوردی دوزی وام درنظر گرفته شده، یا براساس این وام ها باید شاهد راه اندازی کارگاه های متعدد معرق کاری و صنایع دستی در روستاهای سرخ موسی، ماهیدر، گوره قلعه، چنارتو و…باشیم و قاعدتاً این روستاها باید قطب تولید صنایع دستی در شهرستان سقز و منطقه باشند، اما بررسی ها در مورد برخی از این روستاها حاکی از عدم تحقق این مساله می باشد، یا بعضاً جوانان مخترع و مبتکر در حوزه صنایع دستی در شهر سقز همچون آرام فلاحی را داریم که مورد کمترین حمایت قرار نگرفته و در میراث فرهنگی بوکان کارت شناسایی برای وی صادر شده است.

این در حالیست که به عقیده کارشناسان، صنایع دستی در بردارنده ذوق و اندیشه یک ملت است که با تکیه بر سلیقه، استعداد هنری و تخصص های بومی و سنتی، زمینه همگرایی اقتصاد و فرهنگ را فراهم می کند و اینگونه پیوند دهنده ویژگی های فرهنگی و زیستی جوامع مختلف با یکدیگر می شود. صنایع دستی بازتابی از فرهنگ و سنت ملت ها و بخشی از سرمایه فرهنگی هر جامعه ای محسوب می شود، لذا توجه به این هنر و حمایت مستمر از هنرمندان از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

گفتنی است بخشی از مشکلات فوق به مسائل و مشکلات مدیریتی و اداری و نبود طرح و برنامه مدون در سقز برمی گردد و بخشی نیز ناشی از کمبود اعتبارات و نیروی انسانی برای ساماندهی و گسترش زیربناها و تاسیسات گردشگری مربوط است که امید است حل مشکلات فرارو مورد توجه قرار بگیرد.

گفتیم هر آنچه شرط بلاغ بود… تا چه مقبول افتد و چه در نظر آید؟