خاموشی کارخانه‌ای که می‌توانست موتور توسعه سقز باشد
نویسنده: وفا رحیمی، روزنامه‌نگار
سقزرووداو- در حالی‌که استخراج و فروش خام معادن سنگ‌آهن در سقز به یکی از چالش‌های اقتصادی این شهرستان تبدیل شده، کارخانه ذوب آهن سقز همچنان قربانی اختلافات مدیریتی و تعطیلی‌های پیاپی است. پروژه‌ای که قرار بود نماد صنعتی شدن شهرستان باشد، اکنون در سکوت و بلاتکلیفی به سر می‌برد.
سقز؛ شهری با ظرفیت‌های فراموش‌شده صنعتی
شهرستان سقز، یکی از مناطق کلیدی و استراتژیک کوردستان، با سابقه‌ای غنی و ظرفیت‌های بالقوه در حوزه معدن و منابع طبیعی، می‌تواند به قطب صنعتی استان تبدیل شود. موقعیت جغرافیایی سقز در مسیر کریدور شمال–جنوب و مجاورت با اقلیم کوردستان، فرصت‌های بی‌نظیری برای توسعه تجارت و جذب سرمایه‌گذار فراهم کرده است.
علاوه بر موقعیت ژئوپولیتیکی، وجود نیروی انسانی جوان و نخبه و منابع غنی نظیر سنگ‌آهن، طلا، سیلیس و سنگ‌های تزئینی، زمینه‌ای مناسب برای شکل‌گیری صنایع مادر فراهم کرده است، لذا پروژه ذوب آهن سقز در کنار بازارچه مرزی، فرودگاه و توسعه شهری قرار بود محور این تحول باشد.
نقشی کلیدی در جلوگیری از خام‌فروشی
کارخانه ذوب آهن سقز با هدف فرآوری مواد معدنی شهرستان طراحی شد تا به جای صادرات خام سنگ‌آهن، زنجیره‌ای از تولید و ارزش‌افزوده در منطقه ایجاد کند. بر اساس طرح اولیه، این پروژه قرار بود سالانه ۲ میلیون تُن کنسانتره، ۲ میلیون تُن گندله و ۱.۶ میلیون تُن آهن اسفنجی تولید کند و زمینه اشتغال مستقیم بیش از ۱۰۰۰ نفر و غیرمستقیم حدود ۵۰۰۰ نفر را فراهم آورد.
با این حال، بیش از ۲ سال است که عملیات اجرایی پروژه به‌طور کامل متوقف شده؛ توقفی که پیامد آن، ادامه خام‌فروشی معادن و از دست رفتن فرصت‌های شغلی برای جوانان منطقه است.
اختلافات داخلی؛ عامل اصلی رکود پروژه
گزارش‌ها نشان می‌دهد که اختلاف میان هیئت‌مدیره و مدیرعامل پروژه از دلایل اصلی تعطیلی و توقف عملیات اجرایی است. این اختلافات، که متأسفانه در بسیاری از طرح‌های بزرگ سرمایه‌گذاری در کشور تکرار می‌شود، نشان‌دهنده نبود هماهنگی و ضعف در نظام تصمیم‌گیری است.
تا زمانی که هیئت‌مدیره و سهام‌داران به اجماع نرسند، هیچ برنامه اجرایی نمی‌تواند پروژه را از وضعیت رکود خارج کند. این بن‌بست مدیریتی عملاً سرمایه‌گذاری بیش از ۱۷۰ میلیون یورویی را در آستانه نابودی قرار داده است.
ضرورت ورود عملی مسئولان و احیای پروژه
پیشبرد پروژه‌ای در این مقیاس نیازمند حمایت همه‌جانبه مسئولان ارشد شهرستانی، استانی و ملی و دستگاه‌های نظارتی است. دولت و نهادهای مرتبط به جای دخالت در امورات غیرضروری و تماشای توقف پروژه، زمینه میانجی‌گری، حل اختلافات داخلی و تدوین برنامه زمان‌بندی روشن برای ادامه ساخت را فراهم کنند.
تشکیل کارگروه ویژه احیای ذوب آهن سقز با حضور نمایندگان دولت، استانداری، وزارت صمت و سرمایه‌گذاران می‌تواند گام نخست برای نجات این پروژه باشد.
تداوم سکوت و بی‌تفاوتی مدیران در برابر تعطیلی آن، به معنای از دست رفتن فرصت‌های طلایی برای اشتغال، رشد اقتصادی و سرمایه گذاری های زیربنایی منطقه‌ای است.
باتوجه به آمار وحشتناک بیکاری در کوردستان، ایجاد فرصت های شغلی برای جوانان نقطه عطفی برای امید و انگیزه آنها و توسعه همه جانبه برای منطقه و کشور نیز تلقی می شود. در صورت بهره برداری ذوب آهن سقز علاوه بر رشد اقتصادی در تولید داخلی و صادرات، موج عظیمی از جوانان بیکار هم دارای شغل می شوند.
