تغییر رویه‌ها و سیاست‌گذاری‌ها لازمه عدالت آموزشی در کوردستان
نویسنده:علی بهنامی
سقزرووداو- در سفر اخیر پزشکیان به استان کوردستان، نشستی تحت عنوان عدالت آموزشی برگزار شد، هرچند در جریان این سفر، به بخشی از مطالبات آموزشی و معلمان اشاره شد، اما واقعیت آن است که ریشه بسیاری از نابرابری‌های آموزشی در کوردستان، در رویکردها و سیاستگذاریهای غیرتوسعه‌ای و غیرعلمی نهفته است. تحقق عدالت آموزشی، تنها با چند اقدام مقطعی ممکن نیست؛ بلکه نیازمند تحول بنیادین در سیاستگذاریهای علمی و فرهنگی است.
کوردستان، استانی با ظرفیت‌های انسانی غنی و پیشینه فرهنگی دیرینه، هنوز با چالش‌هایی نظیر کمبود امکانات آموزشی، ترک تحصیل و محدودیت در دسترسی به فرصت‌های برابر مواجه است. برای رفع این نارسایی‌ها، توجه به چند محور اساسی ضروری به نظر می‌رسد:
۱. توسعه زیرساخت‌های آموزشی در مناطق محروم
فضاهای آموزشی در بسیاری از مناطق روستایی و حاشیه‌ای استان در شرایط نامناسبی قرار دارند. ساماندهی فوری این وضعیت، شرط اولیه برای برقراری عدالت آموزشی است. هیچ دانش‌آموزی نباید به دلیل محل زندگی‌اش از امکانات استاندارد آموزشی محروم بماند.
۲. تضمین فرصت برابر آموزشی برای همگان
عدالت آموزشی، بدون برابری فرصت‌ها معنا ندارد. همه کودکان و نوجوانان، صرف‌نظر از وضعیت اقتصادی یا موقعیت جغرافیایی، باید از آموزش باکیفیت برخوردار باشند. این اصل، قلب تپنده عدالت اجتماعی است.
۳. مقابله با پدیده ترک تحصیل از مسیر حمایت‌های اجتماعی
فقر، نبود حمایت‌های مالی و فقدان خدمات مشاوره‌ای از مهم‌ترین عوامل ترک تحصیل در مناطق محروم است. اجرای برنامه‌های جامع حمایتی، شامل کمک‌هزینه تحصیلی، خدمات مددکاری و مشاوره روانی، می‌تواند از این چرخه فقر آموزشی جلوگیری کند.
۴. توسعه آموزش زبان مادری
آموزش زبان مادری نه تهدید، بلکه فرصتی برای تقویت هویت فرهنگی و افزایش کیفیت یادگیری است. گنجاندن آموزش زبان مادری در برنامه‌های رسمی تحصیلی، اقدامی فرهنگی و انسانی است که می‌تواند احساس تعلق و انگیزه را در میان دانش‌آموزان دوچندان کند.
۵. بازگشت نشاط علمی و فرهنگی به مدارس و دانشگاه‌ها و لغو احکام صادره علیه فعالان صنفی
فضای علمی و فرهنگی زمانی شکوفا می‌شود که آزادی‌های صنفی، فرهنگی و فکری پاس داشته شود. لغو احکام علیه فعالان صنفی و ایجاد بستری امن برای فعالیت‌های فرهنگی، گامی ضروری در بازسازی اعتماد و پویایی در نهادهای آموزشی است.
۶. توسعه آموزش عالی و نهادهای پژوهشی در استان
تأسیس دانشگاه سراسری در شهرستان‌هایی مانند سقز، راه‌اندازی دانشگاه صنعتی در کردستان و ایجاد پژوهشگاه‌های تخصصی در حوزه‌های علوم انسانی، اجتماعی و سلامت، می‌تواند افق تازه‌ای برای توسعه علمی و اقتصادی منطقه بگشاید.
۷. ترویج استقلال فکری و تفکر انتقادی و کنشگرانه:
تقویت روحیه مشارکت و استقلال فکری در دانش‌آموزان و دانشجویان و داشتن رویکرد کنشی و تفکرات انتقادی و اندیشه ورزی در میان آنان.
در نهایت، تحقق عدالت آموزشی در کوردستان و سایر مناطق ضرورتی اساسی است. آموزش، زیربنای توسعه پایدار و ریشه‌دارترین ابزار مبارزه با فقر و نابرابری است. امید است با اراده‌ای فراتر از وعده‌ها و سفرهای استانی، گام‌های عملی و پایدار در مسیر عدالت آموزشی و فرهنگی معطوف به تغییر و توسعه برداشته شود.
