۱۴۰۰ میلیارد دلیل برای پرسش از آینده کوردستان

نویسنده: پروین بهروش، فعال مدنی

سقزرووداو- با وجود تخصیص بودجه های مختلفی برای تکمیل طرح ها و توسعه استان کوردستان، همچنان بخش قابل توجهی از این منابع در حساب دستگاه های اجرایی رسوب می کند و به مرحله اجرایی نمی رسد.

براساس گزارش های رسمی، تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار بلا استفاده در حساب دستگاه ها باقی مانده است؛ اعتباری که می توانست نقشی تعیین کننده در بهبود زیرساخت ها، اشتغال زایی و کاهش محرومی تهای مزمن استان ایفا کند.

بودجه عمومی کشور به ویژه در مناطق محروم، ابزاری کلیدی برای رشد اقتصادی، ایجاد رفاه اجتماعی و کاهش شکاف های منطقه ای است. در استان کوردستان که سال ها با نرخ بالای بیکاری ، ضعف زیر ساخت ها و فقر مزمن دست و پنجه نرم می کند، تخصیص منابع مالی می تواند نوید بخش تحولی اساسی باشد.
با این حال تجربه اخیر نشان می دهد که تخصیص بودجه لزوما به معنای بهرمندی مردم نیست، بلکه پیچیدگی های اداری و ضعف مدیریتی می تواند این فرصت را از جامعه دریغ کند.

درحالی که استاندار کوردستان ۲ ماه پیش نسبت به رسوب دو هزار میلیارد تومان بودجه خرج نشده هشدار داده بود ، آمارهای اخیر مدیر کل امور اقتصادی و دارایی استان حاکی از باقی ماندن هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان در حساب دستگاه های اجرایی است. این رقم سرمایه ای نسبتا مناسب برای توسعه استانی در یک سال است، اما همچنان بلاتکلیف مانده و پروژه های نیمه تمام را در وضعیت رکود نگه داشته است.

حال پرسش اصلی این است: چرا با وجود تخصیص اعتبار، دستگاه ها از هزینه کرد آن ناتوان یا بی میل اند؟
عوامل متعددی می تواند در این وضعیت دخیل باشد:
– بورو کراسی پیچیده اداری که فرآیند تخصیص و هزینه کرد را کند می کند.
– ضعف مدیریت کارآمد در برخی دستگاه ها و عدم توجه کافی به اولویت های توسعه ای استان
– فقدان شفافیت کافی در روند هزینه کرد اعتبارات
– ضعف هماهنگی میان دستگاه ها که مانع اجرای به موقع پروژه ها می شود
– عدم نظارت و پیشبرد بودجه عملیاتی
– روزمرگی و بی برنامگی دستگاه های اجرایی
و….

این شرایط نه تنها پرسش های جدی درباره کیفیت نظام مدیریتی ایجاد می کند، بلکه اعتماد عمومی را نسبت به کارایی سیاست های توسعه ای تضعیف می سازد.
اگر این منابع مالی به موقع هزینه نشود، پیامدهای منفی به دنبال دارد که می توان به: تداوم نیمه تمام ماندن پروژه ها و اتلاف سرمایه های قبلی، افزایش محرومیت و فقر به دلیل عدم تکمیل زیرساخت ها و از دست رفتن فرصت های اشتغال، کاهش اعتماد عمومی نسبت به برنامه های توسعه، انتقال هزینه ی بی عملی ها به مردم، برگشت بودجه به مرکز، عدم تخصیص مناسب اعتبارات در سال آتی مالی و….

برای درک بهتر اهمیت ۱۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار رسوب شده می توان آنرا با شخص های عینی مقایسه کرد:
– مدرسه سازی: هزینه ساخت یک مدرسه ۶ کلاسه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان است. این بودجه می توانست به ساخت یا بازسازی حدود بیش از ۱۰۰ مدرسه در استان منجر شود.

– راه های ارتباطی: هزینه‌ی احداث هر کیلومتر جاده‌ آسفالته به طور متوسط حدود ۴ تا ۵ میلیارد تومان است. با این اعتبار می شد ۲۸۰ تا ۳۵۰ کیلومتر جاده احداث یا ترمیم کرد.
با همین اعتبار می شود چندین مسیر مثل سقز- بوکان، سقز- بانه را تبدیل به بزرگراه نمود پروژه های که سال هاست نیمه کاره باقی مانده اند.

– اشتغال زایی: با میانگین سرمایه گذاری ۲۰۰ میلیون تومان برای ایجاد یک شغل پایدار، این مبلغ می توانست زمینه ساز ۷ هزار فرصت شغلی جدید باشد؛ فرصتی که می توانست نرخ بیکاری استان کوردستان را به شکلی محسوس کاهش دهد.
و…..

واضح است که تاخیر در هزینه کرد بودجه، عملا مساوی با از دست رفتن فرصت های استفاده بهینه از فرصت ها و اعتبارات، توسعه و رفاه اجتماعی است.
رسوب ۱۴۰۰ میلیارد تومان در حساب دستگاه های اجرایی کوردستان نه تنها نشانه ای از ناکارآمدی فرآیندهای اداری، مالی و برنامه ای است بلکه تهدیدی برای آینده توسعه کوردستان به شمار می رود.
لذا بایستی ساز و کارهای برنامه ریزی، تخصیص و هزینه کرد اعتبارات تسهیل و هدفمند گردد و نطارت، شفافیت و پاسخگویی تقویت گردد.
در این رابطه ظرفیت مدیریتی و پویایی دستگاه ها ارتقا یابد و مدیران در مسیر توانمندسازی و کارآمدسازی تشویق شوند.
همچنین فرآیند تخصیص و هزینه کرد اعتبارات بازنگری و تسهیل شود تا موانع بوروکراتیک کاهش یابد.
نهایتا نهادهای نظارتی گزارش های منظم و شفاف منتشر کنند تا امکان پایش مستمر و اصلاح کاستی ها فراهم گردد و همچنین با ترک فعل مدیران ناکارآمد و بی برنامه برخورد مقتضی بشود.

لذا با چنین اقداماتی می توان امیدوار بود که بودجه های تخصیص یافته، به جای رسوب در حساب ها، به سرمایه ای واقعی برای تکمیل طرح های عمرانی و زیرساخت ها، تقویت شاخص های رفاه و توسعه برای کوردستان تبدیل شوند.