کیوان عبدخدا دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی //

مدیریت روستایی به اداره امور روستا گفته می شود که در راستای میل به تعالی و همچنین ارتقاء سطح کیفی زندگی اهالی روستا صورت میگیرد. در واقع می توان گفت مدیریت در روستا اداره امور اجتماعی، اقتصادی و نیز زمینه سازی شکوفایی قابلیتهای نهفته و آشکار و استفاده از فرصتهاست.مدیران روستا لازم است هم از نظر فکری و هم از نظر تخصص علمی آمادگی کامل  کار در حوزه روستا را داشته باشند. به گونه ای که قبل از هر چیز شناخت کاملی از محیط روستایی اعم از ظرفیت ها، آداب و رسوم ، شرایط اقتصادی، عوامل جغرافیایی  و … داشته باشند.

در شهرستان سقز مدیران روستایی و در درجه اول بخشداران  و شوراهای فرادست همانند شورای بخش و شهرستان و دهیاران یا در تصمیم گیریهای مهم از جمله تخصیص بودجه و تصمیمات کلان عمران روستایی از جمله زیرساختها یا نقشی ندارند و یا دور نگه داشته شده اند و این تصمیمات را به آنان قالب کرده اند و یا به دلایلی از جمله عدم تخصص و شناخت ریشه ای مشکلات روستاها همواره به حاشیه رانده شده و کمتر مورد توجه قرار گرفته اند و یا خود رغبتی برای برای آن نداشته اند.

ناگفته نماند انتخاب یا انتصاب مدیران روستایی در شهرستان سقز اعم از بخشداران و رؤسای ادارات دولتی مرتبط به روستاها گاها تحت تأثیر سفارشات و سلیقه های متفاوت قرار گرفته است و در این میان کمتر توجهی به نظر مدیران محلی از جمله شوراهای بخش و روستا و دهیاران و معتمدین بخشهای چهارگانه این شهرستان شده است این در حالی است که دود این بی توجهی به چشم روستاییان خواهد رفت.

جامعه روستایی در شهرستان سقز نسبت به شهری یک  جامعه پویاتر است، پویایی به این معنی که اهالی روستاهای سقز  در عرصه عمل و تلاش جهت رفع مشکلات پیش روی جامعه خود در نقش پررنگتری دارند. کما اینکه بارها در روستاهای شطح شهرستان دیده ایم مشکلات بزرگی که دولتها قادر به حل آن نبوده اند را با مشارکت برطرف کرده اند. همانند جاده سازی و پل سازی و ساخت اماکن عمومی مانند مسجد و مدرسه و … در همین بخش مرکزی سقز روستایی داشته ایم که راه دسترسی خود را بدون دریافت حتی یک ریال از دولت ساخته اند و این به معنایی تفاوت پویایی در دو جامعه شهری و روستایی است. هر چند گاهی اوقات این پویایی نیاز به یک کاتالیزور و یا نیروی محرک دارد و از نظر اینجانب این نیروی محرک بایستی توسط مدیران روستایی اعمال گردد.

بنابراین مدیران روستایی و در راس آنان بخشداران به عنوان مدیران عملیاتی با در نظر گرفتن بخش روستایی به عنوان یک سیستم( مجموعه ای از عناصر که هرکدام در تلاشند تا به هدفی مشترک برسند) بایستی عملگرا و پویا باشند، در غیر اینصورت مسائل و مشکلات حوزه روستا و چاره جویی آن با رکود مواجه خواهد شد. شوراها و دهیاران نیز با وجود اینکه در رده های پایینتر از مدیریت روستایی هستند اما به عنوان تصمیم سازان محلی و مشاوران مدیران بالاتر بایستی نکاتی همچون آگاهی بخشی، تشویق به مشارکت و سازماندهی امورات محدوده روستا را به جدیت در دستور برنامه خود در مدیریت محلی روستایی قرار دهند.

در پایان لازم به یادآوری است مدیران تصمیم گیرنده روستایی باید با استفاده از ظرفیت نهادهای مردمی در سطح روستاها همانند تعاونی های روستایی و سازمانهای مردم نهاد  و …  به عنوان یک امتیاز مثبت در مدیریت خود استفاده کنند.تعاونی های روستایی  با توجه به ماهیت نیمه دولتی نیمه خصوصی آن و اداره آن توسط اعضا که غالباً تعداد زیادی عضو هستند و مورد اعتماد روستاییان نیز می باشند در امور اقتصادی و بازار محصولات کشاورزی و نهاد ها مورد نیاز می توانند به مدیران کمک فراوانی کنند از جمله این تعاونی ها تعاونی روستایی صاحب، سرا ، ترجان، سنته و گلتپه مهمترینند. و  در مورد سازمانهای مردم نهاد نیز در  سطح شهرستان سقز انجمن همیار جوانان روستایی با وجود اعضایی متعهد و متخصص و دارای کارنامه قابل قبولی در زمینه امور روستایی همانند جشنواره جوان برتر روستایی، جشن خرمانان ، کارهای عمرانی و برگزاری کارگاهها و کلاسهای آموزشی و ترویجی در سطح روستاهای شهرستان می تواند کمک حال مدیران ارشد باشد. همچنین انجمن های زیست محیطی خدمات ارزنده ای در روستاهای سطح شهرستان انجام داده اند که میتوانند مورد اتکای مدیران در مدیریتشان باشند.

امید است مدیریت روستایی به صورت جدیتری ازسوی مسئولان مورد توجه قرار گیرد و این مدیریت در سطح میانی و بالا هم به دست فارغ التحصیلان رشته های مرتبط روستایی و روستازادگان متخصص سپرده شود.