“گفتی مگر به خواب ببینی مرا بخواب! ای بخت من بخواب! که این خواب دیدنی است”

سقزرووداو- میراث فرهنگی و تاریخی بخشی از هویت و شناسنامه یک شهر، جامعه، ملت و تمدن است، لذا تلاش صادقانه و هوشمندانه در جهت احیا، حفاظت، شناساندن و بازنمایی آن امری ضروری است. در این میان موزه های تاریخی و مردم شناسی یکی از مستندترین و جذاب ترین مکان‌های توریستی و به مثابه شناسنامه فرهنگی و تاریخی هر جامعه ای محسوب می گردند.

شهرستان سقز با قدمتی ۷ هزار ساله (طبق آخرین کاوش ها) یکی از شهرهای تاریخی خاورمیانه و حتی جهان محسوب می گردد، که دارای موقعیت استراتژیک جغرافیایی بعنوان پل ارتباطی شمال غرب با جنوب و جمعیتی بالغ بر ۲۴۰ هزار نفر، موقعیت تجاری- توریستی و مرزی می باشد.

در این شهرستان بیشتر از ۳۵۰ اثر باستانی شناسایی شده که تاکنون ۱۶۰ اثر آن در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و چندین اثر دیگر در مراحل ثبت قرار دارد.

از شاخص ترین این آثار می توان به غار پیرمکاییل با هفت هزار سال قدمت در روستای میرسعید، تپه کانی نیاز با ۶ هزار سال قدمت، تپه زیویه به عنوان نگین تاریخ و تمدن خاورمیانه (اشیای نفیس آن زینت بخش موزه های ایران و امریکا، فرانسه و سایر کشورهای جهان است)، قلعه صاحب با پنج هزار سال قدمت، قپلانتو، گورستان ماناها در علی آباد، مسجدهای دومناره، شیخ مظهر، ترجان، تمبربگ و سرا، عمارت کمانگر، حمام های حاج صالح، شیخ و قلندر، عمارت فیض‌الله بیگی، ام القرآن شیخ حسن الکوردی مولان آباد، کاروانسرای تاجوانچی، قلعه کوشکله و…اشاره کرد.

یکی از مشکلات اساسی شهرستان سقز، که نماد تبعیض و کم توجهی ادامه دار، عدم احساس مسئولیت در مقابل تاریخ و تمدن منطقه از سوی مسئولان مرتبط است، نبود موزه تاریخی و مردم شناسی یا موزه ترکیبی شهری است، که سال هاست بعنوان یکی از نیازهای جدی و مطالبه اقشار مختلف مردم خصوصاً فعالان فرهنگی، مورخان، دلسوزان و کنشگران اجتماعی مطرح شده و رسانه ها نیز حول موضوع مطالب زیادی تولید و منتشر نموده اند، علیرغم وعده های ده ها ساله، تاکنون اقدامی مشاهده نمی شود.

امروز سوال بسیاری از کنشگران اجتماعی و فرهنگی از مدیرکل میراث فرهنگی استان کوردستان و مسئولان مافوق، سرپرست دارای ۱۱ سال سابقه میراث فرهنگی سقز، فرماندار ویژه و نماینده سقز و بانه این است که چرا سقز موزه ندارد؟ سقز تا کی باید محروم و بی امکانات باقی بماند؟ چرا شهرستان های اطراف مثل مهاباد، بوکان و اخیرا بیجار باید صاحب موزه بوده و یا خواهند شد اما سقز با آن تاریخ و قدمت، در حسرت موزه باقی بماند؟ چرا تاکنون اقدام عملی برای ساخت موزه در سقز صورت نگرفته است؟ آیا سیاست عدم ساخت موزه در سقز تعمدی است؟ و….

آثار و اشیای موزه هاضمن اینکه در جذب گردشگران موثر بوده، موجب افتخار، غرور و مباهات ملی است. بنابراین وجود موزه برای نگهداری و حفظ اشیا و آثار تاریخی می تواند کمک زیادی به توسعه فرهنگی و هنری جامعه بنماید.

در پایان بار دیگر تاکید می نماید مردم فرهنگ دوست سقز و صاحب نظران این عرصه بر ضرورت ساخت موزه تاریخی و مردم شناسی (ترکیبی) در سقز با برشمردن پتانسیل های تاریخی، منطقه ای و فرهنگی شهرستان، تاکید دارند. امید است مسئولان مرتبط با اقدام عملی خود این خواسته و مطالبه تاریخی و مردمی را برآورده ساخته و از تکرار توجیهات گذشته بپرهیزند.

ـ فردین مصطفایی روزنامه نگار