روز جهانی سوادآموزی و ضرورت اقدامات حمایتی در شهرستان سقز

سقزرووداو- روز جهانی ریشه‌کنی بی‌سوادی یادآور این واقعیت است که آموزش به‌عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار همچنان در بسیاری از مناطق محروم با موانع جدی روبه‌رو است.

در استان کوردستان و به‌ویژه شهرستان سقز، به دلیل گستردگی روستاها، ضعف زیرساخت‌های آموزشی و مشکلات معیشتی خانوارها، خطر بازتولید بی‌سوادی و ترک تحصیل دانش‌آموزان در مقطع متوسطه همچنان بالاست.

وضعیت بی‌سوادی و ترک تحصیل

طبق آمار مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۰، نرخ باسوادی در استان کوردستان برای گروه سنی ۶ سال به بالا حدود ۸۹ درصد بوده است؛ این در حالی است که میانگین کشوری حدود ۹۴ درصد برآورد می‌شود. این اختلاف ۵ درصدی نشان‌دهنده شکاف آموزشی در استان است.
همچنین طبق گزارش‌های آموزش و پرورش، نرخ ترک تحصیل در مقطع متوسطه اول و دوم در کوردستان بیش از میانگین ملی است و در برخی مناطق روستایی سقز، به دلیل نبود مدارس مجهز و فاصله مکانی، این نرخ شدت بیشتری دارد، برخی آمارها و گزارشات منتشر شده در سقزرووداو حاکی از ترک تحصیل سالیانه ۲۰۰ تا ۳۵۰ نفر در شهرستان سقز می باشد.

عوامل مؤثر
تحقیقات آموزشی عوامل متعددی را در ترک تحصیل دانش‌آموزان سقز برجسته می‌کند:
– فقر اقتصادی و ناتوانی خانواده‌ها در تأمین هزینه‌های تحصیل.
– نبود خوابگاه مناسب برای دانش‌آموزان روستایی، به‌ویژه در مقطع متوسطه.
– محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی که بیشتر دختران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
– تضعیف اعتماد عمومی امید افراد به تحول اقتصادی، کسب اشتغال مناسب و تحرک طبقاتی در نتیجه تحصیلات.
– کاهش جایگاه سرمایه فرهنگی و آموزشی در مقابل با سرمایه های دیگر به دلیل اولویت یافتن نیازهای اقتصادی و کسب درآمد در جامعه.
– کمبود نیروی انسانی متخصص و فضای آموزشی استاندارد در روستاها.

راهکارهای پیشنهادی

– ایجاد خوابگاه‌های دانش‌آموزی در مراکز روستایی و شهری سقز، با امکانات مناسب برای جلوگیری از ترک تحصیل دختران و پسران.

– حمایت مالی و معیشتی هدفمند از خانواده‌های کم‌برخوردار از طریق  کمک‌هزینه‌های آموزشی و مشاوره ای.

– سرمایه‌گذاری در توسعه مدارس مقطع متوسطه در روستاها به‌منظور کاهش هزینه و زمان ایاب‌وذهاب.

– برنامه‌های ویژه برای استمرار تحصیل دختران به‌عنوان کلید ارتقای شاخص توسعه انسانی منطقه.

در پایان یادآور می شود با توجه به شکاف موجود میان استان کوردستان و میانگین کشوری در حوزه سواد، می‌توان نتیجه گرفت که اقدام فوری برای توسعه زیرساخت‌های آموزشی در سقز، به‌ویژه ایجاد خوابگاه‌های دانش‌آموزی، حمایت از اقشار بی‌بضاعت و… ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. چنین مداخلاتی می‌تواند علاوه بر کاهش نرخ ترک تحصیل، در بلندمدت به ارتقای عدالت آموزشی، کاهش فقر و رشد اجتماعی ـ اقتصادی منطقه کمک شایانی کند.